Selim İleri Ömer Seyfettin'e niçin saldırmıştı
Ömer Seyfettin bu ay içinde doğdu, bu ay içinde hayata veda etti. Doğum tarihi 11 Mart 1884, ölüm tarihi 6 Mart 1920.
O bize milliyetçiliği bıraktı, o bize Türkçülüğü bıraktı, o bize Türkçeyi bıraktı...
8 Ocak 2025'te kaybettiğimiz yazar Selim İleri'ye bakarsak o bize "faşizm"i bıraktı!
22 Mart 2025 günü çıkan "Bak Postacı Geliyor"başlıklı yazımızda M. Hayati Özkaya'nın "Bak Postacı Geliyor - Edebiyat Dünyamızdan Şahsiyetler ve Mektuplar" kitabında bahsetmiştim. Hayati Özkaya, "1975'ten 2014'e: Hangi Selim İleri.." başlığı altında, onun "Ömer Seyfettin ve Faşizm Tutkusu" başlıklı yazısı üzerinde duruyordu.
Biz de Ömer Seyfettin'in az bilinen ve sonradan onun olduğu ortaya çıkan kitaplarını "Türk Ülküsü"nde bir araya getirerek yayınladık. (Bilge Kültür Sanat Yayınları, 190 s.)
Kitabımızın "Sunuş" yazısını yazan Prof. Dr. Hülya Eraydın Argunşah, Ömer Seyfettin için şu değerlendirmede bulunuyor:
"2020 yılı Ömer Seyfettin'in vefatının 100. yılıdır. 1920 yılı başlarında, 6 Mart 1920'de uzun süren bir hastalığın sonucunda bu dünyaya veda ettiğinde millet olma bilincini kazanması için büyük çaba sarf ettiği Türk milleti, henüz Millî Mücadelesinin başlarındaydı. 1897 Türk Yunan savaşından itibaren düşünülürse neredeyse 25 yıldır, aynı insanlar aynı coğrafyada durmadan savaşarak bir varlık mücadelesi veriyorlardı. Birbirine aralıksız eklenen savaşlarla dolu bu zaman dilimi diğer tarafıyla ister istemez siyasal, sosyal, ekonomik ve kültürel sorunları da içeriyordu. Ömer Seyfettin, bütün bu mücadele içinde kalbiyle, kafasıyla, kalemiyle var olmuştur. Düşünce ve sanat dünyası, tezleri, mesajları, yarattığı insan tipleriyle devrindeki milletleşme sürecinin ve yeniden doğuşun öncülerinden olmuştur."
Biz de "Türk Ülküsü"nün "Ön Söz"ünde şöyle diyoruz:
"Ömer Seyfettin, 36 yıl yaşamış ve bu kısa ömrüne, Türk tefekkürünü, Türk edebiyatını sığdırmıştır.
Yaşadığı dönem 'çözülme' dönemidir. Osmanlı Devleti için için kaynamaktadır. 'Ehl-i Salîb', Türk'ün ölüm fermanını imzalamış, 'Şark Meselesi'ni masaya yatırmıştır. Osmanlı sahasında ekalliyetleri, Müslim ve gayrimüslim unsurları kışkırtmaktadır.
Osmanlı Devleti'nin kurucusu 'Turanî' ailedir, kurtarıcısı da Turanî zümre olacaktır: Türk.
O, Osmanlı sahasına 'Türkiye' der. Türkiye'de yaşayan herkes Türk kimliğinin bir parçasıdır.
Ömer Seyfettin modern Türk hikâyeciliğinin öncüsüdür. Hikâyelerinin her satırında 'millî hissiyat' içimize işler.
Ömer Seyfettin bir mütefekkirdir... 'Kimiz' sorusunun cevabını peşin verir: Türk'üz."
Selim İleri'ye bakarsanız, Ömer Seyfettin bütün fikrini "Türk"le özetlediği için "faşist"tir.
Selim İleri, Attilâ İlhan'a gönderdiği mektubunda "Sürekli çalışıyorum şu sıralar. Birikim'de 'Ömer Seyfettin ve Faşizm Tutkusu' adlı uzun bir yazım çıkacak, bakalım nasıl bulacaksınız. Düşüncelerinizi mutlaka öğrenmek isterim." diyor.
O "uzun yazısı", "Ömer Seyfettin ve Faşizm Tutkusu" başlıklı. Birikim dergisinin Ekim 1975, 8. sayısında yer aldı.
Selim İleri saçmaladıkça saçmalıyor:
"Balkan Savaşı'nın hangi koşullarda geçtiğini, savaşa katılan biri olarak görüyor, yaşıyor ve saptıyor Ömer Seyfettin. Bir Türk savaşçısının bozgun günlerinde 'Hıristiyan' olmak isteğine tanıklık ediyor; ama 'Türkçülükten' vazgeçemiyor, Turan'ı düşlüyor.
Bu kargaşayı nasıl açıklayabiliriz Ömer Seyfettin bağlı bulunduğu 'Türkçülük' akımına yüzde yüz inanmış biri mi Yani inan bağları gözü kör mü yaşatıyor onu Sanmıyorum. Belirlemeye çalıştığım düşünsel kargaşanın açıklanmasında, bileşimlerine ayrıştırılmasında, çözümlenmesinde büyük yarar var. Böylelikle Ömer Seyfettin'i, öykülerindeki tutarsızlığı ve günümüzde de geçerliği süren faşizm tutkusunu kavrayabiliriz."
Selim İleri