Ramazan Bayramı mı, Şeker Bayramı mı

Ramazan ayının bitiminden sonra gelen "bayram"ın adlandırılmasında tartışma süregelmiştir. "Ramazan Bayramı" mi diyeceğiz, "Şeker Bayramı" mı Dindar kesim "Ramazan Bayramı", seküler kesim ise çoklukla "Şeker Bayramı" der. Her iki kesimde de çocuklar "şeker"de ısrarlıdırlar. Ramazan veya şeker... Elbette dinî bayram. Neticede bir sevinç günündeyiz, şükür günündeyiz. Adlandırmayı tartışmaya açmanın bir manası var mı Tartışacaksak "bayram" ifadesini de tartışırız. (Dikkat; "söylem" demiyoruz, "ifade" diyoruz!)

"Bayram"ı ezelden beri Türkler kullanır. Ramazanşeker bayramının Arapçası "îdü'l-fitr", Farsçası "îd-ı fitr"dir. Kurban Bayramı ise Arapçada îdü'l-adhâ, Farsçada îdü'l-kurban'dır. Biz "kurban"ı Farslardan almış, "Kurban Bayramı" demişiz.

Bir kesimde "Osmanlı" öne çıkar... Osmanlı muhakkak "Ramazan Bayramı" demiştir, derler. Dönemin kaynaklarına girdiğimizde "şeker bayramı" adlandırmasıyla da karşılaşırız. İlk ne zaman "şeker" öne geçmiştir O kaynağı bilmiyoruz. Türk Yurdu dergisinin Osmanlı yazısıyla çıktığı dönemde Ramazan Bayramı'na rastlayan sayılarının ilk sayfasında "karilerimizin şeker bayramını kutluyoruz." yazılıdır. (Belki de "kari ve karielerimizin" yazılıdır. Tam aklımda değil. O dönemlerde çoklukla erkek okuyucu için "kari", kadın okuyucu için "karie" kullanılıyordu. (karikarie "okuyucu" demektir. Baştaki "k", kaf olduğu için, sonra gelen "a" sesi üzerine şapka koymadım. Şapka ("") "kef"ten sonraki seslilerde kullanılır. İlmî çalışmalarda "kaf"tan sonra gelen sesli üzerine çizgi konur: ?.

Osmanlı yazısında "şeker" ve "şükür" aynı harflerle yazılır. "Şeker" değil; "şükür" okumak gerekir, diyenler olacaktır. Mümkün. Ancak, "şeker" kullanılageldiğine göre, bu adlandırmanın bir öncesi olmalıdır. Onun için "şeker" okudum.

Söz açılmışken bir ara not daha ekleyeceğim: Dikkat etmişsinizdir... Yeniden Refah Partisi, kazandıkları belediyelerde rüşvetle ilgili tabela asıyor. Yazı şöyle: "Rüşvet alan da veren de mel'undur." Yazının altında da "hadis-i şerif" yazısı yer alıyor.

"Mel'un" yazılması gereksiz. Türkçede sık kullanılan "melun"u (lanetli) "mel'un" yazarak kafa karıştırmanın manası yok. Kendilerince bilgiçlik taslıyorlar. Kelimedeki apostrof, burada ayırma işareti değil; harf karşılığıdır. Akılları sıra "ayn"ı göstermiş oluyorlar. Üstelik ayın ilmî çalışmalarda ters apostrofla belirtilir, "u" da uzatılır: "mel'ûn".

Böyle ayrıntıya giriyorlarsa, "hadis-i şerif"