23 Nisan neyi ifade eder diye sokakta sorsanız çok insan "çocuk bayramını" diyecektir. Çocuk bayramına giden yolun başlangıcı, 23 Nisan 1920'de Büyük Millet Meclisi'nin açılmasıdır.

Meclisin ilk açılışı "Türkiye Büyük Millet Meclisi" değil; sadece "Büyük Millet Meclisi"dir. "Türkiye" sonra eklenmiştir.

Büyük Millet Meclisi'nden önce, Meclis-i Mebusan var. Halkın temsil edildiği meclis tecrübesi, Meclis-i Mebusan ile başlar.

İlk Meclis-i Mebusan ne zaman açıldı

600 yıllık Osmanlı idaresinde Meclis-i Mebusan'a geçişin kolay olmadığını bilelim. İlk Meclisi açan II. Abdülhamid'dir. Öyle sadrazamı çağırıp "Halk temsilcileri bulun, onları mebus yapalım, bir meclis kuralım. Ele güne karşı bir görüntü olsun." demiyor tabiî... Avrupa'ya açılan Osmanlı, Batı'da halk meclisleriyle karşılaşıyor ve gide gide, aydınların zihinlerinde halkın bir grup olarak devlet nezdinde temsil edilmesi yer tutuyor.

Meclisin açılışı, mutlak monarşiden meşrutî monarşiye geçiştir. Bu geçişle, cumhuriyete giden yolun da açılacağını bilmeliyiz.

Abdülhamid Birinci Meşrutiyet'i 23 Aralık 1876'da ilân ediyor. Önce kanun-i esasî yani anayasa hazırlanması gerekiyor.

İlk kanun-i esasî 119 madde.

Osmanlı deyince çok milletli devlet akla getirilir. "Gelir" demedim, "getirilir" dedim. Hatta, "Türkiye" adlandırmasının Osmanlı döneminde hiç kullanılmadığını söyleyen İslâmcılıkları kendilerinden menkul zevat vardır. Osmanlı döneminin süreli yayın organlarının ciltlerinin yeni harflere çevirisini öncülük eden ve bizzat yapan biziz. Birkaç bin sayfayı bulan çevirdiğimiz Osmanlı dönemi yayın organlarında kaç defa "Türk", "Türkiye" geçtiğini sayacağım diyeceğim ama metin taraması bile günler alır!

Osmanlı Türklerinin kurduğu bir devlet "Türk" gösterilmek istenmez. Birilerinin beyin hücrelerine "Türk"ü "gayri" görmek yerleşmiştir. "Abdülhamid Han" diye yere göğe koyamadıkları II. Abdülhamid Kanun-i Esasî'ye (Anayasa'ya) "Türk", "Türkçe"yi koydurmuştur:

Madde 18: Tebaa-i Osmaniye'nin hidemât-ı devlette istihdam olunmak için devletin lisan-ı resmîsi olan Türkçeyi bilmeleri şarttır."

Madde 57: Heyetlerin müzakeratı lisan-ı Türkî üzere cereyan eder...

Madde 68: Heyet-i Mebusan için azalığa intihabı seçilmesi caiz olmayanlar şunlardır: Türkçe bilmeyen () Dört seneden sonra icra olunacak intihaplarda mebus olmak için Türkçe okumak ve mümkün mertebe yazmak dahi şart olacaktır...

İlk Osmanlı Meclis-i Mebusan'ı (Mebuslar Meclisi) 19 Mart 1877 Pazartesi günü Dolmabahçe Sarayı'nda II. Abdülhamid tarafından açılıyor. II. Abdülhamid Meclis-i Mebusan'ın ilk başkanlığına Ahmed Vefik Paşa'yı getiriyor.

Ahmed Vefik Paşa yazardır, Türkçüdür. İki defa da sadrazamlık yapıyor. "Sadrazam" yerine "başvekil" (başbakan) sıfatını ilk kullanan da odur.

II. Abdülhamid,