F. Akyüz, "Bediüzzaman, 'Kıymettar 30-40 Türk gençleri, namazsız 30.000 hemşehrilerine tercih etmekle bu gurbeti ihtiyar eden...' diyor. Üstad zorla sürgün edilmedi mi; neden 'ihtiyar eden' ifadesini kullandı" diye sordu.

Cevaba, çarpıtılan sürgün hâdisesinden başlayalım: Millî Mücadele sırasında İstanbul'da faaliyet gösteren ve TBMM'nin takdirini kazanan Bediüzzaman, M. Kemal'in de şifre ile mükerer daveti üzerine 1922'de Ankara'ya gider. M. Kemal'le birkaç sefer görüşür, şiddetle tartışır. Neticeyi şöyle anlatır: "1338'de Ankara'ya gittim. İslâm Ordusunun Yunan'a galeiibesinden neş'e alan ehl-i imanın kuvvetli efkârı içinde, gayet müthiş bir zındıka fikri, içine girmek ve bozmak ve zehirlendirmek için dessâsâne çalıştığını gördüm. 'Eyvah' dedim. 'Bu ejderha imanın erkânına ilişecek!'"1

Ayrıca, "O zamana yetiştiğiniz zaman, siyaset canibiyle onlara galebe edilmez; ancak manevî kılınç hükmünde i'caz-ı Kur'ân'ın nurlarıyla mukabele edilebilir' hadisteki tavsiyesine müracaatla, Ankara'da teşrik-i mesai edemeyeceği için, kendisine tevdî edilmek istenen mebusluk, Darü'l-Hikmeti'l-İslamiye gibi Diyanetteki azalığı, hem Vilayat-ı Şarkiye Vaiz-i Umûmiliği tekliflerini kabul etmez."2 Ve 1923'te Ankara'dan ayrılır. Kendisini fikrinden vazgeçirmek için çalışan bazı mebusların da arzularına uyamayacağını bildirerek, Van'a gider...

1925'te Şeyh Said hadisesi kanlı bir şekilde bastırılmış; idamlar ve ilgisi olduğu düşünülen pek çok insan sürgüne gönderilir. Çarpıcı ve çarpıtıcı olan şu ki, Bediüzzaman bu sırada sürgünler arasında değildir; 1926 Şubat'ında sürgüne yollanmıştır. Bunun, önleme ve vaz geçirmeye çalıştığı Şeyh Said Hâdisesiyle hiçbir ilgisi yoktur. "Şeyh Said Hâdisâtı zamanında vesveseli hükûmet, hiçbir cihette bana ilişmedi ve ilişemedi."3 şeklinde beyan eder.