Seçim sonrası bu ilk yazı, birkaç gün gecikmeli bir seçim analizi.

31 Mart seçimlerinin benim merceğimle Türk siyasetine, ülkedeki toplum-siyaset ilişkisine dair önemli sonuçları şunlar:

1.Bu seçimler serbest seçmen davranışının öne çıkmasına tanıklık yapmıştır. Siyasi partilerin varsayılı kimi seçmenleri kendi partisinin adaylarına oy vermemiş, verili kimliğinin dışında "farklı" ve "bireysel" bir tercih yapmıştır. Partileri aşan bu seçmen davranışı tablosu, ne kadar kalıcı olacağı ve genel seçimlerde tekerrür edip etmeyeceği bilinmemekle birlikte, Türk siyaseti için önemli bir gelişmedir. Yaşanan durum, esas olarak, toplumdan gelen ve siyaseti yönlendirmeye dönük bir dalgaya işaret etmektedir.

2. Yerel seçimler, bu anlamda, CHP'nin siyasetiyle seçmeni kendisine çektiği seçimler olmak çok, farklı muhalif seçmen gruplarının umut ve beklentiyle ona doğru gittiği seçimler olmuştur. Durum, bir bakıma son genel ve cumhurbaşkanlığı seçimlerinde muhalif siyasi partilerin başarısızlığını seçmenin telafi etme, siyaset ağırlığını koyma çabasıdır.

3. Seçmenin bu davranışı, ülkedeki verili, kimlik-birey ilişkisini de esnetmiştir. Seçmen aidiyeti ve kimlikleri kadar, zaman zaman onun önünde siyasi tercihleri ve beklentileri merkezli bir davranışla, kimlik kalelerini kimi duvarlarında gedikler açmışlardır. Seçim öncesi DPI için yaptığım bir çalışmada belirttiğim gibi: "Kadim kültürel kırılmalar, hemen her zaman toplumsal ve siyasal farklılaşmalarının zemini oluşturmakla birlikte, aldıkları biçimler ve öne çıkardıkları hassasiyetlerle bir dönemden diğer döneme değişkenlik taşırlar. Genel ve cumhurbaşkanlığı seçimleri bu açıdan değerlendirildiğinde siyasal davranış, beklenti ve güdülerde kültürden siyasala, mikrodan makroya doğru bir kaymadan ya da yaşanmakta olan bir kaymanın pekişmesinden söz edilebilir. Ana zemini oluşturan kadim kültürel kimlikler, bugün itibariyle kültür ve yaşam biçimi savaşlarından çok, birbirinden farklı siyasi tasavvurları, siyasi düzen beklentilerini, ideal toplum formlarını beslemekte, toplumsal enerji bu noktalara sürüklenmektedir"

Yerel seçim sonuçları bu tabloyu bir kez daha ve kuvvetli biçimde teyit etmiştir. Bununla birlikte, Orta Anadolu'da CHP'nin seçim kazanması, AK Parti'nin kalelerini yıkması yerel seçimler dışında, ülkenin yönetimiyle ilgili bir genel seçimde tekrar edecek midir Sorusu, bir hükme varmak için yanıt beklemektedir.

4. CHP'nin yüzde 38'e varan başarısını, yukarıdaki tespitler ortadan kaldırmaz. Böyle bir orana ulaşmak, sağın ve AK Partinin kulelerini ele geçirmek siyasi olarak son derece önemli bir başarıdır. Her şeyden önce bu sonuçla moral üstünlük, muhalefete geçirmiş, demokrasiye dönüş umutlarını yeşertmiş, kolektif depresyona ilaç olmuştur. Ancak asıl sınav ve soru şu andan itibaren şekillenecektir: CHP, kendisine akan desteği kucaklayacak, ona uygun siyaset üretebilecek, siyaseti kimliklere ve pozisyon almaya endeksleyen takıntılarından uzaklaşıp merkeze yerleşebilecek midir Türkiye'nin geleceği biraz da bu soruya verilecek yanıta bağlıdır. Kılıçdaroğlu'yla başlayan merkeze yürüme çabası, İmamoğlu gibi birden çok değer sistemini bünyesinde temsil eden adayların varlığı bu kapıyı açmışken, seçmen bu partiye gelmesi, CHP ve Türkiye için önemli bir fırsattır.