Suriye devlet gözünde ne ifade ediyor

Şunu söyleyerek başlamakta yarar var: Bu ülkenin devlet ve iktidar için ifade ettiklerini Kürt meselesi ve ona bağlı güvenlik sorunuyla sınırlı görmek yanıltıcı olur.

Suriye, Ortadoğu'ya hakim bir "tepe". Filistin, Lübnan, Irak, İsrail'e komşu. Doğu ve Kuzey Akdeniz'e açılan geniş bir kıyı. Stratejik anlamı, Türkiye dahil kimsenin gözünü kapayamayacağı kadar büyük. Kaldı ki Türkiye'nin en uzun sınır komşusu, hatta Ortadoğu kapısı. Baas rejiminin yıkılması sonrası yeniden yeniden kurulacak Ortadoğu dengelerinde yer tutma, alan genişletme, yeniden kurulan o dünyada pay alma, ayrıca (Ankara için) oradan gelecek tehditleri kaynağında bertaraf etme imkanı içeriyor

Beğensek de, beğenmesek de, siyasi güç dünyasının verileri bunlar.

Ve devletin büyük bir ihtimalle okuması bu.

Rojava, yani Kuzey Suriye meselesi, taşıdığı Kürt meselesiyle devlet içen bir "tehdit"se, bir bütün olarak Suriye meselesi AK Parti'nin "yeni ve büyük Türkiye" iddiası için bir "ufuk"

Tehdit ve ufuk, devletin bakışında biri diğerine tercih edilemeyecek kadar önemliler ve bugün itibariyle iyice birbirlerine bağlılar.

AK Parti'nin Ortadoğu politikasında yıllara yayılan bir süreklilik var. Davutoğlu döneminde tanımlanan, koşullara, imkanlara göre pistler değiştirerek yol alan ancak ana istikametini kaybetmeyen bir politika söz konusu. Bu politikanın üç unsuru şunlar: Bulunduğu havzalarda bağımlı bir çevre ülkesi değil, oyun kuran bir merkez ülke olma. Bölgesel etkileşim (hakimiyet) alanları oluşturma. Resmi-ulusal sınırların ötesine geçen, özellikle Ortadoğu itibariyle doğal sınırlar olduğu fikrini aklında tutma ve özellikle kriz hallerinde güvenlik hattını doğal sınırlara göre oluşturma.

Nitekim Davutoğlu Serbestiyet'te yakınlarda yayınlanan bir makalesinde, bu politika çerçevesinde kendi döneminde sınır ötesi etki alanları oluşturulduğunu, hedefin Türkiye'nin hassas güvenlik hattını Süleymaniye-Kerkük-Erbil-Musul-Rakka-Halep-İdlip-Lazkiye çizgisinin güneyine çekmek olduğunu söylüyordu.

Daha sonra Rusya ve İran, Suriye'ye ağırlıklarını koyup, 2015'te Astana süreci başladığında Ankara'nın hareket alanının sınırlandığına, güvenlik hattı politikasının kısmen sekteye uğradığına ara bir yola sapmasına tanıklık yaptık.

Ana istikametten çok kopuk olamayan bu ara yol, (2016'da Türkiye'de kurulan yeni rejiminin ana ayakları ve ittifak unsurlarının da etkisiyle), iktidarın, tüm gücünü Kürt meselesine vermesiydi. 2016-2020 arası çeşitli askeri harekâtlarla Cerablus, Afrin, Rasulayn, Tel Abyad ele geçirildi ve Kürt güçlerini sınırdan uzak tutma hamleleri yapıldı. Baas rejimi çökerken benzer hamleyi İdlip'te yaptı Türkiye.

Suriye rejiminin çöküşü, Türkiye'nin hızlı bir şekilde ana yola dönmesine imkan vermiş görünüyor.

Ankara'nın yıllardır izlediği dış politika stratejisine oranla bu çöküş iştah kabartıcı olsa gerekir.