'Das Leben der Anderen'de devlet ve sanat

Das Leben der Anderen", 2006 yapımı bir Alman filmi. Türkçe'ye "Başkalarının Hayatı" diye çevrilmiş.Etkileyici bir film. Yıl 1984, yer Doğu Almanya. Otoriter bir devletle sanat arasındaki çatışma filmin ana teması.Öncelikle şunu belirteyim, devletle sanat, doğaları gereği eninde sonunda karşı karşıya gelirler. Çünkü devlet, rejim ne olursa olsun, esas itibarıyla bekasını gözetir, sınırlayıcı ve cebrîdir, toplumsal düzeni sağlamak için yasalara ve kolluk kuvvetlerine ihtiyaç duyar, kontrol etme ve egemen olma asli özelliklerindendir. "Das der Anderen"deki de oldukça otoriter bir devlet. Doğu Alman istihbaratı Stasi görevlileri Yüzbaşı Gerd Wiesler, Prof. Anton Grubitz ve Kültür Bakanı Bruno Hempf, filmde otoriter, baskıcı, egemen devleti temsil ediyor, devletin iktidarını zayıflatacağı endişesiyle sanatçıları, yazarları izliyorlar. (adsbygoogle window.adsbygoogle || ).push({}); Çatışmanın diğer ucunda ise sanat sanatçılar var. Bu bağlamda yazar George Dreymann, tiyatro oyuncusu, sevgilisi Christa ve Paul Hauser sanatı temsil ediyor. Sanat, bir ruha benzer, kayıt altına alınamaz, tahayyül ve tefekkür gücüyle sınırları aşar, işte bu noktada genelde devletin koyduğu kurallarla karşı karşıya gelir. Çünkü vicdani bir etkinliktir. Baskı, haksızlık, adaletsizlik karşısında sanatçının iç sesi harekete geçer. Susturulduğunda çatışır, hatta filmde Crista ve Jerska'da olduğu gibi yine bir 'ses' olmak üzere kendini imhayı intiharı seçebilir.Burada yeri gelmişken şunu belirteyim: Devlet, temelde maddi bir yapıdır, hukuk da öyle Ama sadece maddi bir yapı değildir, devletin bir de ruhu, metafizik tarafı var ve metafizik yönünü oluşturan önemli unsurlardan biri de sanat!.. Bu yapıda fiziksel güç beden, metafiziği ruhu kendine tâbi kılmak istediğinde toplumsal düzende hastalık baş gösteriyor. Oysa akılkılıç ya da kanun, kalple uyum içinde olmalıdır. Filmde Prof. Anton Grubitz ve Kültür Bakanı Bruno Hempf, metafiziksiz, ruhsuz bir devlet yapısının temsilcileridir, aşksız ve merhametsiz!"Das Leben der Anderen"de filmin başkahramanı yazar Dreymann'ın Lenin'den naklettiği müthiş bir cümle geçer. Şöyleydi: "Beethoven'ın Appassionanata'sını dinlemeye devam edersem devrimi tamamlayamam." Aslında bu cümle, tüm filmi özetliyor; hem sanatla devlet düzeni arasındaki farkı hem de sanatın ne kadar