Sınavsız personel alımı yapan belediye şirketlerine ceza verilmeye başlandı

Daha önceki yazılarımızda Belediye İktisadi Teşebbüslerinde (BİT) yapılan ilansız ve sınavsız binlerce personel alımıyla ilgili olarak personel alanlar hakkında Türkiye İş Kurumu (İŞKUR) tarafından derhal işlem yapılması gerektiğini belirtmiştik.

Bu konuda Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı tarafından verilen bir görüşte, Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı tarafından sınavsız ve ilansız personel alımı yapan kurumlara idari para cezası kesildiğini görüyoruz.

Belediyeler kesilen idari para cezaları için ilgililere rücu edilip edilmeyeceğini Bakanlığa soruyorlar. Demek ki birilerinden hesap sorulmaya başlanmış. Eğer hiçbir ayrım yapılmadan bu konunun üzerine gidilirse sınavsız ve ilansız personel alımı sona erecektir.

İzmir Büyükşehir Belediyesi'nde yaşanan grev sonrasında birçok usulsüzlüğün çarşaf çarşaf ortalığa saçıldığını görmüştük. Sendika çalışanlarının yakınlarının belediye iştiraklerine ilansız ve sınavsız işe alındığı da bunlardan birisiydi.

Yine bu bağlamda ESHOT Genel Müdürlüğü ve İZSU Genel Müdürlüğü arasında imzalanan toplu sözleşme metninde işverenin, çalışanın vefatı halinde 1. derece yakınının işe alımında öncelik sağlayacağı ifadesine yer verildiğini görüyoruz. Bunların kamu kurumlarında olması büyük bir cesaret örneğidir. Halbuki Türkiye İş Kurumu'nun bu tür hukuksuz işlemlere müdahale ederek idari para cezası uygulaması gerekirdi.

Sözleşmede yer alan bu düzenlemenin normal şartlar altında hiçbir anlamının olmayacağı bilinir. Ancak belediyenin, iştiraklerine alınacak personeller için ya da belediyeye sözleşmeli personel alımında ilan ve sınav zorunluluğu olmadığı için toplu sözleşmede yer alan bu ifadeler oldukça kritik ve anlamlıdır. Bu düzenleme ile belediyelerde ilansız ve sınavsız personel alımı yapıldığı adeta belgelenmiştir. Bu durum sadece İzmir Belediyesi ile de sınırlı değildir.

Yıllardır ilansız ve sınavsız personel alımını eleştirerek çözüm üretilmesi için adım atılması gerektiğini ifade ediyoruz. Bu konuda köklü bir adım atılarak kamu kaynaklarının hoyratça kullanılmasının bir an önce önüne geçilmelidir.

Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı'nın sınavsız ve ilansız personel alımı yapan kurumlara idari para cezası uygulaması sonrasında BİT'ler sınavsız personel alımında daha dikkatli davranacaktır.

Daha önceki yazılarımızda Strateji ve Bütçe Başkanlığı tarafından açıklanan verilere göre BİT'lerde çalışan işçi sayılarını açıklamıştık. 2024 yılı sonu itibarıyla kamu kurumlarının tamamında istihdam edilen kadrolu işçi sayısının 1.237.626 olduğunu ve bu sayının 641.692'sinin ise Belediye İktisadi Teşebbüslerinde çalıştığını ifade etmiştik.

Yine yazılarımızda BİT'lere işçi alımında "hamili kart yakınımdır" yöntemi olduğunu belirterek konuyu örneklerle izah etmiştik. Ancak bir arpa boyu yol alınamadığını üzülerek ifade etmek durumundayız. Uygulanan idari para cezasını bir başlangıç olarak görüyoruz.

Bu köşeyi takip edenler Sayıştay raporlarına yansıyan sınavsız personel alımlarından bahsettiğimi hatırlayacaklardır. Maalesef BİT'lerde istihdam edilen kamu işçilerinin alım yöntemi "hamili kart yakınımdır" usulüdür. Çünkü ilansız ve sınavsız personel alımı buna zemin hazırlamaktadır. Elbette istisnaları olabilir ama genel durum budur.

Ayrıca uzunca bir süredir İŞKUR'un sınavsız personel alımlarına ilişkin olarak üzerine düşeni yapması gerektiğini hatırlatıyoruz. Sonunda İŞKUR denetim yetkisinin ve sorumluluğunun farkına varıp denetim süreci başlatarak idari para cezası vermeye başladı. Böylece belediye şirketlerinin birilerinin babasının çiftliği olmadığı anlaşılacaktır. Aşağıda detaylarına yer verildiği üzere kamu kurumlarına personel alımında objektif kurallar dışında hiçbir yöntem kullanılamaz ama manzara hiç de öyle değil.