Dünkü yazımızda "Aile yardımı ödeneği ile ilgili bilinmesi gereken kritik bilgiler (1)" ile birçok kamu kurumunda görev yapan kamu personeline ödenen aile yardımı ödeneğindeki özellikli durumları maddeler halinde okuyucularımızla paylaşmıştık. Bugünkü yazımızda kaldığımız yerden açıklamalarımıza devam edeceğiz.1-Eşi işsizlik ödeneği alanlar aile yardımı alabilir miKamu kurum ve kuruluşlarının tereddüde düştüğü konulardan birisi de eşi işsizlik ödeneği alan memurların aile yardımı ödeneği alıp alamayacağı hususudur. Eşin işsizlik ödeneği alması aile yardımı ödeneğine engel değildir. İşsizlik ödeneği 657 sayılı Kanun'da yer alan "herhangi bir sosyal güvenlik kuruluşundan aylık" ifadesi kapsamında alınan bir aylık değildir. Bu nedenle eşi işsizlik ödeneği alanların aile yardımı ödeneği almalarına herhangi bir engel yoktur.Bu konuyu detaylı bir şekilde açıklamak gerekirse; 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu'nun aile yardımı ödeneği başlıklı 202'nci maddesinde yer alan hüküm gereğince eş için bu yardımın ödenmesi;1- Menfaat karşılığı çalışmama,2- Bir sosyal güvenlik kuruluşundan aylık almama, şartlarına bağlanmıştır.2581999 tarihli ve 4447 sayılı İşsizlik Sigortası Kanunu'nun işsizlik sigortası ile ilgili tanımlar başlıklı 47'nci maddesinin (h) bendinde; "İşsizlik ödeneği: Sigortalı işsizlere bu Kanunda belirtilen süre ve miktarda yapılan parasal ödeme," olarak tanımlanmıştır.Her ne kadar 5018 sayılı Kanun'un ekinde yer alan (IV) sayılı Sosyal Güvenlik Kurumları Cetveli'nde Sosyal Güvenlik Kurumu ve Türkiye İş Kurumu Genel Müdürlüğü yer alsa da işsizlik ödeneği bir aylık türü değildir. Yani kanunda yer alan; "sosyal güvenlik kuruluşundan aylık" deyimi, SSK, Bağ-Kur, 506 sayılı Kanunun geçici 20'nci maddesine göre kurulmuş banka sandıkları veya Emekli Sandığı gibi kurumlardan alınan emekli, malûllük, dul veya yetim aylığı gibi unsurları ifade etmektedir. Ayrıca, 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu kapsamında ödenen aylıklar da bu kapsamdadır. İşsizlik ödeneği ise bu anlamda bir aylık olmayıp süreli bir ödemedir.Yukarıda yer verilen açıklamalar çerçevesinde; menfaat karşılığı çalışmayan, işsiz olan ve 4447 sayılı İşsizlik Sigortası Kanunu hükümleri uyarınca işsizlik ödeneği alan kişilerin bir sosyal güvenlik kurumundan aylık almasından söz edilemeyeceği için bunların memur eşlerine aile yardımı ödeneğinin ödenmesi gerekmektedir.2-Eşleri isteğe bağlı sigortalı olan memurlar aile yardımı alabilir miDevlet memurunun isteğe bağlı sigortalı olan eşine 657 sayılı Kanun'un 202'nci maddesinde yer alan; "her ne şekilde olursa olsun menfaat karşılığı çalışmayan veya herhangi bir sosyal güvenlik kuruluşundan aylık almayan eşi için" hükmü uyarınca aile yardımı ödeneği ödenmesinde herhangi bir sakınca olmadığını düşünüyoruz. Ancak, her isteğe bağlı sigortalı olanlar bu kapsamda değildir. 5510 sayılı Kanun'un geçici 16'ncı maddesine göre hizmet akdiyle herhangi bir işverene tabi olmaksızın sürekli ve kazanç getirici nitelikte evde tarhana, erişte ve mantı yapan ev kadınlarının daha az prim ödeyerek isteğe bağlı sigortalılık yoluyla emeklilik hakkını elde etme ve sağlık yardımlarından yararlanma hakları bulunmaktadır.Bu haktan yararlanmak için vergi dairelerinden evde el sanatları ile uğraşıldığına dair belge alınıp Sosyal Güvenlik Kurumu'na ibraz edilmesi ve primlerin her ay ödenmesi yeterlidir. Bu çerçevede, 193 sayılı Gelir Vergisi Kanunu'nun 9'uncu maddesinin 6'ncı fıkrasına göre, evde tarhana, erişte, mantı gibi ürünleri işyeri açmaksızın satanlara vergi muafiyeti getirilmiştir.Bu nedenle eşinin, evde tarhana vb. yaparak satmasından dolayı isteğe bağlı sigortalı olunmuşsa devlet memuruna yapılan aile yardımı ödeneği kesilecektir. Ancak, eşin herhangi bir menfaat karşılığı çalışmadan isteğe bağlı sigortalı olması durumunda ise aile yardımı ödeneği ödenmeye devam edilecektir.3-Aile yardımı ödeneğine hak kazanma ve ödenme usulü nasıldır657 sayılı Kanun'un 203'üncü maddesine göre, aile yardımı ödeneği devlet memurlarına her ay aylıklarıyla birlikte ödenmektedir. Karı ve kocanın her ikisi de memur iseler bu ödenek yalnız kocaya verilir. Aile yardımı ödenekleri hiçbir vergi ve kesintiye tabi tutulmaksızın ödenir ve borç için haczedilemez.657 sayılı Kanun'un 204'üncü maddesine göre; memur, eş için ödenen aile yardımı ödeneğine evlendiği; çocuk için ödenen yardımına da çocuğunun doğduğu tarihi takip eden ay başından itibaren hak kazanır.4-Aile yardımı ödeneğinin kesileceği haller nelerdir657 sayılı Kanun'un 206'ncı maddesine göre