Dil Kapısı hakikatin kavranış biçimidir, bilene. İnsan bu kapıda inşa eder gönlünü, sevgiyi, iyiliği inşa eder. Dil Kapısı söz kapısı değildir. Herkes konuşur fakat herkesin dili olmaz. Pîrlerin dediği gibi, dili olan ayrı, konuşan ayrı... Bu kapıda insanı dil terazisinde tartıp ölçerler. Bezm-i Elest'teki kelimelerle tanış olup olmadığına ve ana dilindeki kelimelerin sûretini geçip geçmediğine bakarlar. DİL KAPISI'NDAN GEÇENLER KILICIN İKTİDARINDAN GÜÇLÜDÜRLER Dil terazisinde tartılmak insanın hem en ağır imtihanı, hem de en güçlü yanıdır. Bu irfanî sebeptendir ki Dil Kapısı'n tartılıp geçenler kılıcın iktidarından da, devletten de güçlüdürler. Efendimiz Aleyhisselâtüvesselâmın vahye muhatap ulvî dili dünyadaki kör ve vahşî dili feshetti. Hz. Îsa'nın dili maddî güce dayanan Roma'nın tanrı-krallarını ezip geçti. Yesevî'nin, Şah-ı Nakşıbend Hazretlerinin Dil Kapısı asırları aşıp bütün gürlüğü ile kalplerde yaşıyor. Cengiz'in, Timur'un dili nerede Yûnus'un, Mevlânâ'nın Dil Kapısı gönüllerdeki iktidarını hâlen sürdürüyor. Nil diyarında Yusuf'un dili kaldı, Firavun'dan ruhsuz ehramlar... İskender'in tacına, Süleyman'ın tahtına sahip olsa dahi bir insan, Dil Kapısı'ndan geçmedikçe bahtiyar olamaz. Çünkü dil dînin eteklerinden tutunmuş kalbi olan bir insandır. Dînine, yâni kalbine ram olmak isteyenlerin adresi Dil Kapısı'dır. Bu adrese ulaşmak için de "Derd-i dil" olmak lâzım. DİL KAPISI'NDAN GEÇENLER Dil Kapısı Tûr Dağı'dır. Allah'ın vahyi Hz. Musâ'nın kalbine bu Kapı'da tecelli etti. Yusuf, Dil Kapısı'ndan geçerek vardı Mısır'a... Züleyha, Yusuf'un Dil Kapısı'nda sınandı. Gözleri kamaştı, eşiğinden adım atamadı. Ateşlerin, yâni ten aşklarının içinde sınavı kaybetti. Sonra kurtuldu teninden ve iktidarından, geçip gitti Dil Kapısı'ndan... Bu Kapı'dan geçenler derece derecedir. Hafif, orta ve ağır eşiklerinden geçebilenler bahtiyardır. İNANMIŞ DİLİN PÎRLERİ Bir daha söyleyelim: İnanmış dilin pîrleri Yûnus'la Mevlânâ, Fuzûlî ile Mısrî bu kapıdan vecd ile geçip gittiler. İbrahim Hakkı Hazretleri, Mârifetnâmesi'nde "Dil nazargâh-ı Hûda'dır sâf kıl kim dola nûr" derken Dil Kapısı'ndaydı. Diyor ki mübarek zat: Dil, yâni gönül Allah'ın baktığı yerdir. Orada durup saf tutanların, sebat edenlerin içine nur doğacaktır. Dil Kapısı'nın en şedit