Noel, 20. yüzyılın başından itibaren Hristiyan olmayanlar tarafından da hediye alışverişi etrafında yoğunlaşan bir gün olarak kutlanmaya başlamıştır...

Doğu'da önemli kutlamalardan birisi de karanlık ve aydınlığın üç günlük savaşı olarak kabul edilen 22 Aralık'tan, 24 Aralık akşamına kadar süren "yıl döngüsü" kutlamasıdır.

Yeni bir yıla çok az bir zaman kaldı. 2025'in sağlık, mutluluk ve refah elbette dünyaya barış ve huzur ve getirmesi dileklerimle başlamak istedim. Bu konuda çok spekülasyon var. YENİ YIL ve YILBAŞI aynı şey aslında NOEL ise 24 Aralık'ta kutlanan dinî bir ritüel. Demem o ki yeni bir yıla geçmenin dinle alakası yok. Merak edenler için bu anlamda dünyadaki geleneklere kısaca bir bakalım

İskoçya ve Yunanistan'da 'İLK ADIM' eski bir yılbaşı geleneği. Yeni yılda eve ilk giren kişinin ya iyi şans ya da kötü şans getireceğine inanılırmış. Yani gece yarısının ilk saatlerinde eve "İLK AYAK" basan olmak için bir yarış yapılırmış. Arkadaşlar ya da akrabaların eve sağ ayakla adım atması şans işareti olurmuş ve gittikleri evlere para, ekmek, tuz gibi kültürel bolluk sembollerinden de götürürlermiş

Danimarkalılar ise eş, dost ve arkadaşlarla birlikte sandalyeden atlayarak yeni yıla giriyorlarmış. Bunun kötü ruhları engelleyip, şans getirdiğine inanılıyormuş

Brezilyalılar ise bu atlama olayını daha ileri götürerek yeni yıla girerken sahile gidip yedi dalga üzerinden atlar ve yeni yıldan yedi dilek dilerlermiş

İspanya'da ve İspanyolcanın hâkim olduğu diğer Latin ülkelerinde ise insanlar yeni yıla ağızları dolu olarak girerlermiş: 12 üzüm tanesini yemenin 12 ay boyunca mutluluk ve refah getireceğine inanılırmış. Ama dikkat üzümler saat tam 24.00'te yenecek

Rusya'da, yeni yıl dileği tutmak ciddi bir iş ve Ruslar bunun gerçekleşmesini sağlamak için oldukça çaba harcıyorlar. İnsanlar dileklerini küçük kâğıt parçalarına yazar, bu kâğıtları yakar ve sonra da yanan kâğıdın küllerini şampanya bardağına atıp bu şampanyayı içerlermiş

Kolombiya'da bütün yılı seyahat ederek geçirmek isteyenler, boş bir valizle sokağın çevresini dolaşırlarmış!.. Brezilya'da kötü ruhları uzaklaştırmak için yılbaşında beyaz giyiliyor.

Çin'de ise şans getirmesi için kırmızı giyilir. (BU ARADA ÇİN YENİ YILI ŞUBAT AYINDA KUTLANMAKTADIR.)

YUVARLAKLARIN YERİ AYRI

Bazı ülkelerde yuvarlak biçimdeki yiyeceklerin yenmesinin bolluk getirdiğine inanılıyor. Mesela İtalya'da yılbaşı geleneği olarak mercimek (biraz da paraya benzediği için) yenir, böylelikle bütün yılın iş ve parayla dolu olacağına inanılır
Filipinliler, bolluğun sembolü olduğu için yuvarlak şekilli meyveleri yer ve sofralarında sergilerlermiş. Birbirlerine bozuk para verir, hatta puantiyeli kıyafetler giyerlermiş. Ayrıca İspanyollar gibi 12 yuvarlak meyve yemek de âdettendir

HEDİYELEŞME ÖN PLANDA

Bir daha hatırlatmakta yarar var bu gelenekler yeni yılı karşılamak için uygulanıyor yani Noel kutlaması değil. Çünkü NOEL her yıl çoğunlukla 25 Aralık tarihinde İsa'nın doğumunun kutlandığı bir Hristiyan bayramı Diğer isimleri ise Doğuş Bayramı, Kutsal Doğuş, Milat Yortusu olarak da bilinir.
20. yüzyılın başlarından itibaren Noel; Hristiyan olmayanlar tarafından da kutlanan, dinî motiflerden arınmış, hediye alışverişi etrafında yoğunlaşan bir gün olarak da kutlanmaya başlamıştır... Bazı ülkeler Noel, 24 Aralık'ta başlar ve 25 Aralık bitimine kadar devam ederler. Ermeni Kilisesi gibi bazı Doğu Ortodoks Kiliseleri ise Jülyen takviminde 25 Aralık'a denk gelen 6 Ocak'ı Noel olarak kutlar

GÜNEŞİ DAHA DA GÖRECEĞİZ

Biz Türklerde iş daha ilginç. Türkler, milattan önceki yani İslam öncesi yüzyıllarda yıl döngüsü olarak kabul edilen 21 Aralık gününü törenlerle kutlamışlar. Türk kültüründeki AYAZ ATA geleneği, Hristiyanlık'taki NOEL BABA veya Ruslardaki DED MAROZ mitolojisiyle alakalı değil, tam tersi onlardan çok eskiye dayanan mitolojik bir gelenek

Doğu toplumlarında önemli kutlamalardan birisi de karanlık ve aydınlığın üç günlük savaşı olarak kabul edilen 22 Aralık günü gün ışığı başlayan, 24 Aralık akşamına kadar süren "yıl döngüsü" kutlamasıdır. Bu kutlamaya göre en uzun gece sona erip günler uzayacak ve güneş daha fazla görünecektir. Güneşin daha fazla görünmesi ise Yaradan'ın insanlara hediyesidir.

BARIŞ VE HUZUR

Anadolu'da SİVAS, TUNCELİ, ERZİNCAN, BİNGÖL VE MUŞ'ta yeni yılın karşılanması olarak "KHAL KAGAN" kutlamalar yapılmaktadır. Bu kutlama her yıl aralık ayının son haftası KHAL KHELK adı verilen ak saçlı, ak sakallı, yaşlı bir adamın, köy çocukları ile beraber kapı kapı dolaşarak hediyeler toplaması ile başlamaktadır

Ne dersiniz, belki NOEL BABA İslam öncesi Türk kültüründen etkilenilmiş bir ritüel olabilir mi Malum Hristiyanlık'taki Noel Baba figürü, yakın tarihte ortaya çıkmıştır

Sözün özü yeni yıla girerken niyetiniz önemlidir. Aile ile, dostlar ve arkadaşlar ile yeni bir yıla girmek elbette çok daha özel ve anlamlı olur. Ne demiştik 2025 hepimize sağlık, mutluluk, refah elbette dünyaya barış ve huzur getirsin.

NEZAKET KEBABI

MALZEMELER

600 kilogram kıyma
1 su bardağı galeta unu
2 adet yumurta
2 adet büyük kuru soğan
3 diş sarımsak
Kimyon, karabiber
Tuz
4 adet yufka
Sosu için;