Finansal piyasaları yakından ilgilendiren düğümlerden birini dünyada merkez bankalarının faiz artırımlarında sona gelip gelmedikleri oluşturuyor. Maliyetinin yükselmesi ve para musluğunun giderek kısılması en başta finansal kesimi zorluyor. Nitekim bu haftaya ABD'li orta ölçekli First Republic Bank'ın (FRC) JP Morgan tarafından satın alınmasıyla girdik. Bankacılık sektörünün ağrıyan bir dişi daha çekildi. ABD'de iki ay içinde dördüncü banka batışı. Aktif toplamı 229 milyar dolar, mevduatı 104 milyar dolarlık bölgesel banka. YÜKSEK FAİZ UZUNCA BİR SÜRE DEVAM EDECEK ?Batış, kredilerinden dolayı değil, 2022'ye kadar 14 yıldır uygulanan tarihin en düşük faiz döneminden satın alınan tahvil portföyünün faizin hızla yükselmesiyle zarara geçmesinden kaynaklandı. Fed faizi bir yılda yüzde 0.0-0.25 aralığından yüzde 4.75-5.0 aralığına çıkartarak son 40 yılın en hızlı artışını yaptı. ?Faiz artırımında sona yaklaşılmış olmasına karşılık, hemen indirimler başlamayacak. Yükseltilmiş oranlar belli bir süre, belki uzun bir süre devam ettirilecek. ?Bu durumda banka batışının devamının gelmesinden ve tahvil portföyü tutan diğer sektörlerden benzer haberler çıkmasından çekiniliyor. ?Böyle bir ortama yeni girilmişken merkez bankaları mart ayında faiz artışına devam etti, bugün Fed'den yarın da ECB'den faiz artırımı bekleniyor. ?Çünkü ABD'de ekonomik veriler hala iyi, istihdam güçlü ve enflasyon ise her iki kıta da yüksek. ?Özellikle ABD'de çekirdek enflasyon hem manşetten daha yüksek hem de yapışkan. Faiz artırımları sonucu manşet enflasyon tepe noktasından 4.1 puan gerileyip yüzde 5'e inerken, çekirdek enflasyon yüzde 5.5'te ve tepeye göre sadece 1.1 puan geriledi. ŞİMDİLİK BU KADAR DENİR Mİ ?Banka krizi ile Fed'in mayıs ayında faizde çeyrek puan daha artışa gidip duracağı veya ara vereceği beklenmeye başlandı. Belirsizlik ise bunun nasıl yapılacağı, Fed'in faiz artırımlarına kapıyı kapatıp kapatmayacağında var. ?Şayet Fed "gelişmeleri izleyeceğim, kararı toplantıdan toplantıya vereceğim" derse faiz artırımı Demokles'in kılıcı gibi piyasaların ve ekonominin başında asılı kalacak. ?Böyle bir durumda önemli ekonomik veri ve gelişmeler piyasaların önünde birer teste dönüşür ve beklenti yaratır, satıp tatile gitmek zorlaşır. Beklemede kalınır. ?Ya da Fed'den "şimdilik bu kadar yeter, ara verdik" şeklinde bir durum ortaya çıkarsa piyasalarda kısa süreliğine bir düğün bayram yaşanabilir. ?Ama ardından satıp tatile gitme fırsatı ortaya çıkar ki, gerçekleşmeler de bu yönde olabilir. Yurtdışı düğümlenme bu durumda mayıs veya haziranda çözülür 4 AYLIK BİLANÇO ?Çünkü küresel piyasalar geçen yıla oranla mayıs ayına kadar iyi geldi. Dünya borsaları ortalama olarak yılın 4 aylık döneminde yüzde 9 prim yaptı. Nasdaq yüzde 16.8 artarken Eurostoxx600 yüzde 9.8 yükseldi. ?Aynı dönemde gelişmekte olan borsalar yüzde 2.1, Türkiye Borsası MSCI endeksiyle yüzde 16.1 değer kaybetti. ?Dünyada faizler önce yükseldi, sonra resesyon ihtimalinin güçlenmesiyle düştü ve nisan sonunda yılbaşı düzeyinin altına indi. Merkez bankalarının faiz artırımlarında sona yaklaştıkları kanaati ile resesyon beklentisi, piyasa faizlerini gevşetiyor. ?Faiz artırımlarının büyük ölçüde yapıldığı ve artık durulacağı ihtimali, en çok, spekülatif hareketlerin görüldüğü kripto piyasasına yaradı. Bu piyasanın yansıtıcısı Bloomberg Galaxy Kripto Endeks 4 ayda yüzde 62.5 arttı. Varlık sınıfları içinde küresel anlamda en yüksek kazancı kriptolar sağladı. ?Faiz artışını önemli ölçüde geride bırakan kripto piyasası, küresel likiditenin ve merkez bankalarının bilanço daraltmalarının etkisi ile önümüzdeki dönemde karşılaşacak. Bu piyasaya düzen getirecek regülasyonların ise kapağı henüz açılmadı. ?Faiz artışında sona yaklaşıldığından hareketle altının önü açıldı. Altın yılın 4 aylık dönemi borsalar gibi yüzde 9 primle kapattı. İSTİHDAM VERİSİNİN ÖNEMİ ?ABD merkez bankası Fed bugün çeyrek puanlık artırımla faizin üst sınırını yüzde 5.25'e