Ulusçuluk girdabından kurtulmak

ABDULLAH YILDIZ

Geçen haftaki yazımızı Mehmet Âkif'in "fikr-i kavmiyet"i (ırkçılığı-ulusçuluğu) tel'în, "millet" (ümmet) fikrini ise tebcîl eden mısraları ile bitirmiştik. Âkif aynı minvalde der ki:"Ey cemaat-ı Müslimin, siz ne Arapsınız, ne Türksünüz, ne Lazsınız, ne de Çerkezsiniz! Siz ancak bir milletin efradısınız ki o millet-i muazzama da İslam'dır. Müslümanlığa veda etmedikçe kavmiyet davasında bulunamazsınız." (M. Ertuğrul Düzdağ, Mehmed Akif Ersoy-Tefsir Yazıları ve Vaazlar, s. 114.)

Ulusçuluğun temeli olan ırksal üstünlük iddiasının iç çelişkilerini ortaya koyan mütefekkir İsmail Raci El-Faruki'ye göre, ırksal üstünlük inancı, insanın ait olduğu etnik varlık bağlamında ayırt edilebilir olduğu, etnik varlıktaki iyiliğin, iyilik ve kötülüğün nihai kriteri olduğu ve insanların yeryüzündeki işlerinde prensipler olarak etnik realite ve değerler tarafından yönlendirilmesi gerektiği görüşüne dayanır. Bu etnik varlık kabile veya ulustur. Bu etnik varlığın dayandığı biyolojik temel, fiziki antropologların araştırma konusu yaptıkları çeşitli özelliklerden oluşur-derinin ve burnun biçimi, vücut yapısı ve kişiden ayrılamaz nitelikte olan diğer tabii fiziki karakteristikler. Oysa her insan bu özellikleri ne kendi iradesiyle ne de kendi çabasıyla elde eder. Onlar ancak Allah'ın doğuştan verdiği şeylerdir. Gösterdikleri farklılıklar ne türden olursa olsun yaratılmışın çaba veya iradesinin sonucu değil, Yaratıcının bahşettiği farklılıklardır. Onları bütün insanlar için tayin eden O'dur. Fakat bu özellikler sosyal örgütlenmenin ilk düzeyine, yani aileye aittir. Aile için mutlaka söz konusu olsalar da bir kabile veya ulusun bütün fertleri için geçerli değildirler. Ulusçuluk, biyolojinin sadece ailede, ancak birkaç nesil boyunca aralarında kan bağı olan kimselerde bulunduğunu bildiği karakteristiklerin bir ulusta var olduğuna hükmeder. Bu türden tabii karakteristiklerin "ırk" olarak adlandırdıkları bir grubun -kabile veya ulus- bütün üyelerinde mutlaka bulunduğu iddiası ancak ırkçılardan gelebilir ama gerçekle bağdaşmaz; sadece o grubun üstünlüğünü haklı çıkarmak için ileri sürülen saçma bir iddia düzeyinde kalır.

Ayrıca, ırksal üstünlük inancı, temel haline getirilen grubun biyolojik-tarihi karakteristiklerine evrensel değer atfeder. Kendi değer sistemleri hiyerarşisinde diğer grupların değerleri daha düşük, ikinci derecede bir yere sahip olur. Diğer grupların varlığı, ulusçuırkçı grubunkine oranla yardımcıvasıta niteliğinde bir statü ve değer taşır. Ulusçunun çıkarı en yüksek konumdadır. Ancak ve ancak onun peşinden gidilmelidir, yani o diğer bütün çabaların nihai hedefi olmalı, bu sıfatla gerçekleşmesi istenen bütün gayeler ona tabi olmalıdır. () Ulusçu grup bencildir, insanlığın yararı karşısında kendi çıkarını tercih etmektedir; bu da içinden çıkılması imkânsız bir girdaptır.

İslam ise vatanseverliği desteklerken ırksal üstünlük inancına dayalı ulusçuluğu asla onaylamaz. Onu yanlışlığından, hilesinden ve budanmış, alçaltıcı değer sisteminden dolayı mahkûm eder. Yüce İlahi emirleri olduğu gibi insanlığın en temel sezgi ve değerlerini de çiğnemek olarak görür. Gerçekte onu