Ekberü'l-kebâir-4 (Ukuk-u vâlideyn)

Kapanması gereken kapılar - 56

Bediüzzaman, ukuk-u vâlideynin yedi büyük günah içinde olduğuna dikkat çekmiş ve önemle üzerinde durmuştur. Demek bu âhirzaman asrında anne-baba hukuku zâyi' edilecek, onlara hürmet, merhamet ve hukuklarını koruma konusunda ihmâller olacaktır. Hâlbuki Kur'ân, vâlideynin hukukunu koruma konusunda "Onlardan biri veya her ikisi senin yanında ihtiyarlık çağına erişecek olursa sakın onlara öf bile deme!"1 emriyle bu hukuku evlatlara yüklemiştir. Buradaki hukuk, anne ve babanın evlâdı üzerindeki hakları iken, ukuk ise bu hakların ve hukukun ihlâl edilmesidir.

Ukuk-u vâlideyn, anne ve babanın hukuklarını muhafaza etmek gerekirken bu vazifeyi yapmamaktır. Öyleyse itâatsizlik etmek, hürmetsizlik etmek, zorbalık yapmak ve onlara asi gelmek ukuk-u valideyndir. Elbette kuvvetli imân deresini alanlar anne-baba hukukuna riâyet ederler, onlara en muhtaç zamanlarında yardım edip hizmetlerini görürler. Hatta "Evet, kız, şefkat ve cemâlin mazharı olduğundan, erkek çocuğundan daha ziyâde sevilir. Bâhusus bu zamanda ebeveyn hakkında kızlar daha mübarektir. Çünkü, tehlike-i diniyeye çok mâruz olmuyorlar."2 Ancak bu âhirzaman asrının fitnelerinde zaaf-ı imânla anne-babaya itâat, hürmet ve onların bakımları ihmâl edilmektedir. Hususan onlar yaşlı olup bakıma muhtaç olduklarında veya hastalıklarında evlatları, akraba ve yakınlarının gösterdiklerini tavırlar bunu ispat etmek- tedir. Toplumun bir kısmında bu vazîfeler îfâ edilirken, diğer bir kısmında ihmâl ediliyor ki, ukuk-u vâlideyn büyük günahlar sınıfına dahil edilmiş.

Hâlbuki "Gerek peder ve gerek vâlide, veledini bütün dünya gibi severler."3 bu sevmek fıtrî ve hakîkidir, mecâzi değildir. Onun için karşılık beklemez. Toplum hayatındaki intizâmın şartı tabakât-ı beşerin birbirinden uzaklaşmaması, hususan anne- baba ve akrabalar arasındaki bağın kopmaması ve sıla-i rahimin kesilmemesidir.

Risale-i Nur'daki ifadesiyle "Hem peder ve vâlideyi şefkatle teçhîz eden ve seni onların merhametli elleriyle terbiye ettiren hikmet ve rahmet hesâbına onlara hürmet ve muhabbet, Cenâb-ı Hakkın muhabbetine aittir. O muhabbet ve hürmet, şefkat, Allah için olduğunun alâmeti şudur ki: Onlar ihtiyâr oldukları ve sana hiçbir fâideleri kalmadığı ve seni zahmet ve meşakkate attıkları zaman, daha ziyâde muhabbet ve merhamet ve şefkat etmektir. 'Onlardan biri veya her ikisi senin yanında ihtiyârlık çağına erişecek olursa, sakın onlara "Öf" bile deme.'4 âyeti, beş mertebe hürmet ve şefkate evlâdı davet etmesi, Kur'ân'ın nazarında vâlideynin hukukları ne kadar ehemmiyetli ve ukukları ne derece çirkin olduğunu gösterir. Madem peder kimseyi değil, yalnız veledinin kendinden daha ziyâde iyi olmasını ister. Ona mukabil, veled dahi pedere karşı hak dâvâ edemez. Demek, vâlideyn ve veled ortasında fıtraten sebeb-i münâkaşa yok. Zira, münâkaşa ya gıpta ve hasetten gelir. Pederde oğluna karşı o yok. Veya münâkaşa, haksızlıktan gelir. Veledin hakkı yoktur ki, pederine karşı hak dâvâ etsin. Pederini haksız görse de, ona isyan edemez. Demek pederine isyan eden ve onu rencîde eden, insan bozması bir canavardır."5 Bu izahlardan sonra ne denebilir ki İşte Kur'ân anne-baba hukukuna bu kadar ehemmiyet veriyor, evlâtların onlara karşı vazîfelerinde çok dikkatli olmalarını emrediyor.

Şefkat kahramanı vâlideler

Şimdi de vâlidelerin şefkat kahramanlığına bakalım: "Evet, rahmet-i Rabbâniyenin en hürmetli, en halâvetli, en latîf ve en şirin bir cilvesi olan şefkat-i vâlide, hakaik-i kâinat içinde en muhterem, en mükerrem bir hakîkattir. Ve vâlide, en kerîm, en rahîm, öyle fedâkâr bir dosttur ki, o şefkat sâikasıyla, bir vâlide, bütün dünyasını ve hayatını ve rahatını, veledi için fedâ eder."6 Şu da bir hakîkat ki "Evet, bir vâlide veledini tehlikeden kurtarmak için hiçbir ücret istemeden ruhunu fedâ etmesi ve hakîkî bir ihlâs ile vazîfe-i fıtrîyesi itibârıyla kendini evlâdına kurban etmesi gösteriyor ki, hanımlarda gayet yüksek bir kahramanlık var."7 Bundan dolayıdır ki "vâlide ruhunu fedâ ettiği evlâdını dâima tehlikelere mâruz gördükçe titrer."8 Böylece şefkatli bir vâlide, kendi saâdetini ve rahatını evlatlarının saâdeti için fedâ eder.