ZİYARET etmeyi en çok istediğim ama kısmet olup da gidemediğim ülke Arjantin'dir. 2.8 milyon kilometrekare (Türkiye'nin 3.7 katı) yüzölçümü olan bu ülkede İspanyolca konuşan 62'si İtalyan asıllı 48 milyon insan yaşamaktadır. Kişi başına yıllık milli geliri 10 bin dolar dolayında olup Türkiye ile aynı düzeydedir. Geçen asrın başlarında tarımdaki yüksek üretim kapasitesiyle dünyanın en zengin milletlerinden olan Arjantinliler şimdilerde orta hallidir. Arjantin'de Osmanlı zamanında Suriye ve Lübnan'dan oraya göç etmiş, Türk diye anılan Arap Hristiyan bir azınlık vardır. Bunlar becerikli ve başarılı insanlardır. Hatta aralarından biri, "El Turco" lakaplı Carlos Menem, 1989-1999 arasında Arjantin Devlet Başkanı olarak görev yapmıştır. Arjantin ekonomisinin en büyük sorunu yapışkan enflasyondur. Bu yüzden son 21 yıl içinde Arjantin Pesosu'- ndan 13 sıfır atılmıştır. (Biz 1 Ocak 2005'te TL'den 6 sıfır attık.) Arjantin bugün olduğu gibi geçmişte de "ulusal para birimi yerine ABD Doları'nı ikame ederek" enflasyonu düşürmeyi denemiş ve bunda da (bir süre) başarılı olmuştur. Bu, enflasyon düşürmenin heterodoks yöntemidir. 1994-2001 arasında Arjantin'de enflasyon düşük tek haneli hatta eksi düzeyde gerçekleşmiştir. 2004-2013 arasında da enflasyonu yine tek haneli (10'dan küçük) seviyede tutabilmişlerdir. Ne var ki "döviz dengesini" sağlayamadıkları için bu düşüşler kalıcı olamamıştır. Bunun üzerine IMF'nin telkiniyle bizim şimdi uyguladığımız "para ve kemer sıkma" yani ortodoks politikaya dönülmüş ama enflasyon durdurulamamıştır.

REFORMCU CAVALLO VE DEVRİMCİ MİLEİ

2023 yılı sonbaharında yapılan başkanlık seçimlerini Javier Milei adında deli lakaplı bir iktisat hocası kazanmıştır. 10 Aralık 2023'te göreve başlayan Milei, Merkez Bankası'nı kapatıp, ulusal para birimi Peso yerine ABD Doları'nı ikame edecek bir para devrimi gerçekleştirme iddiasındadır. Bir bakıma eski Ekonomi Bakanı Domingo Cavallo'nun 2001'deki modelini tekrar uygulamak istemektedir. Başkan Milei bunun yanında ekonomide de devletin ağırlığını ortadan kaldıracak geniş kapsamlı bir yapısal reform paketini yürürlüğe koyacağını söylemiştir. Arjantin ekonomisinde devlet hemen her konuya müdahildir. Çoklu kur sistemi uygulanmıştır. Gerek ticari döviz transferlerinde gerek sermaye hareketlerinde kısıtlamalar vardır. Bunlar Arjantin'in efsane devlet başkanı General Juan Peron'un (1895-1974) kurduğu "Peronist" (halkçı-milliyetçi-devletçi) ideolojinin icabı olan uygulamalardır. Peron, 1946-55 ve 1973-74 yılları arasında başkanlık yapmıştır. Ama Peronizm hâlâ Arjantin halkının önemsediği bir fikriyattır. Milei başarısız olursa yerine muhtemelen bir Peronist siyasetçi gelecektir.