Balkanlar, dünyanın en kritik ve stratejik tampon bölgelerinden biri. Her zaman patlamaya hazır bombayı andırıyor. Büyük Balkan Seyahati yazılarımız, Balkanların geçmişten geleceğe uzanan karmaşık hikâyesinin görünür görünmez boyutlarını her yazıda kalemi olgunlaşan MTO'muzun demirbaş talebelerinden Seyfullah Yiğit kardeşimin dinamik kalemi ve gözlem gücüyle ruh dolu bir dille okuyucuyla paylaştı. Bugün bu yazıların sonuna gelmiş durumdayız. Seyahatimizi an be an, gün be gün kaleme alan, kayda geçiren, Balkanlar'a seyahat yapacak kardeşlerimize rehberlik edecek güzel bir kaynak oldu. Bu yazıları ilk fırsatta benim yazılarla birlikte kitaplaştıracağız. Seyahatimizi en güzel şekilde organize eden Aşk-ı Turkuaz sahibi Beytullah Yıldız kardeşime bir kez daha teşekkür ediyoruz. Bu arada Mayıs ayında Özbekistan Kazakistan seyahatimiz olacak kardeşlerimizle. O seyahatimizle ilgili izlenimlerimizi de paylaşacağız inşallah.Saraybosna'da Tarihi İsa Bey çarşısındayız. Bugün, buradan, son durağımız olan Saraybosna'dan ayrılacağız. Son ziyaretlerimizi yapıyoruz. İsa Bey çarşısında çok güzel bir atmosfer var. Akideyle inşa edilen yapılar aynı zamanda bir tebliğ vazifesi de görüyor. Şehirlerin Müslümanca inşa edilmesi bu açıdan çok önemli.İsa Bey, Üsküp beyidir. Oradan buraya getirtilir şehri ihya etmesi için. Çok başarılı bir idarecidir. Çarşının her sokağının ayrı bir işlevi vardır. Bakırcılar çarşısı, kilimciler çarşısı gibi her bir sokakta ayrı bir meslek icra edilir. İsa Bey'e başta merkezden para gönderilmez. O, kendi imkanlarıyla şehri imar etmeye başlar. Daha sonra merkezin bundan haberi olur. 25 yıl yetecek kadar para gönderilir. Bu çarşı ve daha fazlası bu parayla inşa edilir. İsa Bey, Saraybosna'yı Saraybosna yapan adamdır yani. Bundan dolayı Boşnaklar kendisine 'dedo' derler. Bizde babacan, yardımsever, fedakâr insanlara 'baba' demeleri gibi.İsa Bey, ilk olarak sebil yapar. Daha sonra İsa Bey Camii yapılır ve diğer eserler sırasıyla inşa edilir. Çarşı meydanından Gazi Osman Bey Külliyesine geçtik. Saraybosna'nın en önemli merkezlerindendir bu külliye. Ara ara Yusuf Kaplan Hocamız da katkı yapıyor Mihmandar Süleyman'a. Külliyeler bir üniversitedir aynı zamanda. Buralarda hâlâ Kur'an okunur. Beş yüzyıllık gelenek devam ettirilir. Matbaa var, el yazması Kur'anlar çoğaltılıyor. Cami, ters 'T' şeklinde Bektaşî geleneğine göre inşa edilmiş. Sultan Süleyman döneminde bu gelenek terk edilir. Sultan Süleyman, caminin bu şekilde inşa edildiğini öğrenince itiraz eder. Hüsrev Paşa, Sultan'a, camiyi yıkalım mı diye sorar. Sultan, hayır, karışmayın der. Bu camii, Balkanlar'da Bektaşi geleneğine göre yapılan son camidir. Cami inşası için Dubrovnik'ten sağlam taşlar ve işten anlayan Hırvat ustalar getirilir. Hırvatlardan necaset kokusu gelir. Bu kokunun giderilmesi için Hırvat çalışanlar için umumi bir tuvalet inşa edilir. Avrupa'da ilk umumi tuvaletin yapıldığı yerdir Saraybosna. İslâm Medeniyeti, insanın hem iç hem de dış temizliğine önem verir. İslâm Medeniyeti, hayata anlam katan, değer katan bir medeniyettir, bunu her şeyde görmek mümkündür.Saraybosna'da baş çarşının bittiği yerin hemen yanında Avusturya dikey mimarisi başlar. Ruhun çekildiği sınırdır burası! Geçen yazımızda da değinmiştik. Bu sınırda durup tefekkür etmeli insan İslâm Medeniyeti ile Batı Uygarlığı arasındaki uçurumu düşünmeli İslâm Medeniyetinin ne kadar kuşatıcı olduğunu bu sınır bize söylemiyor, adeta haykırıyor. İnanın insanın nefesi kesiliyor Avusturya sınırına yaklaşmaya başladığında. Güzellik medeniyetinden çirkinlik medeniyetine düştüğünüzü hemen hissediyorsunuz. Muğlak bir durum yok. Gri alanlar hiç yok. Siyah ve beyaz, bu kadar açık yani. Burada kibirle falan hareket etmiyoruz. Kur'an'ın ifadesinin taşlara işlendiğinde ortaya çıkan üstünlükten bahsediyoruz. Tabiî ki inanlar üstündür ve inandıkları gibi yaşadıklarında, inandıkları gibi eserler inşa ettiklerinde, bu üstünlük şehirlerde de kendini açık bir şekilde gösterecektir, İsa Bey çarşısında gösterdiği gibi. Bu sınır çok net bir şekilde bunu söylüyoruz bize: İnsanlığı bu sınırın sağındaki İslâm Medeniyeti ancak kurtarabilir. Sol tarafın, batı uygarlığının insanı getirdiği durum, kaos hali ortada. Bütün insanlık büyük bir buhran içinde. İnsanlığı içine düştüğü bu buhrandan, Gazze'deki İMANLI DURUŞ kurtaracak