17. Uluslararası Savunma Sanayii Fuarı (IDEF 2025), Türkiye'nin savunma sanayiindeki teknolojik sıçramasını dünya sahnesine taşıdı. Roketsan'ın hipersonik TAYFUN Blok-4 balistik füzesi, GAZAP termobarik bombası, ASELSAN'ın GÖKBERK lazer silah sistemi, STM'nin milli hücumbotu, Baykar'ın KIZILELMA insansız savaş uçağı, KAAN milli muharebe uçağı ve TB2 SİHA gibi sistemler, fuarın yalnızca bir teknoloji sergisi olmadığını, aynı zamanda Türkiye'nin uluslararası ilişkilerdeki konumunu ve küresel güç projeksiyonunu yeniden tanımlayan bir platform olduğunu gösterdi. Bu fuar, Türkiye'nin savunma sanayiinin ekonomik ve diplomatik etkilerinin, dünya düzeninde güç odaklı yaklaşımların öne çıktığı bir dönemde nasıl bir eşik oluşturduğunu ortaya koydu.

Türkiye'nin Savunma Sanayiindeki Çığır Açan Sistemleri

IDEF 2025, Türkiye'nin savunma sanayiindeki çeşitliliğini ve teknolojik derinliğini gözler önüne serdi. GAZAP termobarik bomba, 970 kg ağırlığıyla 500 metrekarelik alanda oksijeni emerek ve yüksek basınç dalgasıyla hedefleri yok ederek, mağara ve sığınak gibi zorlu alanlarda eşsiz bir tahrip gücü sundu. Roketsan'ın TAYFUN Blok-4 hipersonik balistik füzesi, tespit edilmesi zor yapısıyla stratejik hedefleri 500+ km öteden vururken, CENK füzesi 2.000 km menziliyle Türkiye'yi küresel balistik füze liginde üst sıralara taşıdı. 300 ER, savaş uçaklarından atılabilen balistik füze olarak uzun menzilli hassas vuruş kabiliyeti getirdi. ASELSAN'ın GÖKBERK lazer silah sistemi, dron ve küçük hava tehditlerine karşı düşük maliyetli savunma sağlarken, NAZAR elektronik harp sistemi düşman sensörlerini etkisiz hale getirdi. STM'nin KAMA kamikaze deniz dronu ve KarguFPV, asimetrik tehditlere karşı esnek çözümler sunarken, FNSS'nin PARS İZCİ 8x8 zırhlı aracı ve BMC'nin modernize ALTAY tankı, kara gücündeki yenilikleri sergiledi. Baykar'ın KIZILELMA insansız savaş uçağı, GÖKBORA füzesiyle hava-hava muharebe kabiliyetini güçlendirdi.

KAAN ve TB2: Hava Gücünün Yeni Simgeleri

Fuarda dikkat çeken sistemlerden KAAN milli muharebe uçağı, TUSAŞ'ın 5. Nesil savaş uçağı projesi olarak, düşük radar izi, süpersonik hız ve gelişmiş aviyonik sistemleriyle Türkiye'yi F-35 gibi platformlara bağımlılıktan kurtarıyor. IDEF 2025'te GÖKBORA füzesiyle entegre prototipi sergilenen KAAN, 2028'de Türk Hava Kuvvetleri envanterine girecek ve bölgesel hava üstünlüğünü pekiştirecek. TB2 SİHA, Baykar'ın küresel çapta tanınan insansız hava aracı, yeni mühimmat entegrasyonları ve TCG Anadolu gemisine iniş-kalkış yapabilen TB3 konfigürasyonuyla fuarda yer aldı. Ukrayna, Libya ve Azerbaycan gibi bölgelerde kendini kanıtlayan TB2, 30'dan fazla ülkeye ihraç edilerek Türkiye'nin savunma ihracatında lokomotif rol oynuyor.

Uluslararası İlişkilerdeki Etki ve Güç Projeksiyonu

Dünya, iş birliği ve karşılıklı bağımlılık vurgusu yapan iyimser yaklaşımların zayıfladığı, devletlerin kendi çıkarlarını ve güvenliğini önceliklendirdiği bir döneme geçiş yapıyor. IDEF 2025, bu dönüşümün bir yansıması olarak, Türkiye'nin savunma sanayiinin uluslararası ilişkilerdeki etkisini gözler önüne serdi. KAAN, Türkiye'nin NATO içindeki teknolojik bağımsızlığını güçlendirirken, TB2'nin ihracatı Afrika, Orta Doğu ve Orta Asya'daki ülkelerle stratejik ortaklıkları derinleştiriyor. Örneğin, TB2'nin Azerbaycan'ın Karabağ zaferindeki rolü, Türkiye'nin müttefikleriyle bağlarını güçlendirdi ve bölgesel caydırıcılığını artırdı. GAZAP ve TAYFUN gibi sistemler, asimetrik ve konvansiyonel tehditlere karşı Türkiye'nin proaktif duruşunu yansıtarak, bölgesel güç projeksiyonunu destekliyor. ASELSAN'ın lazer ve elektronik harp sistemleri, düşük maliyetle yüksek etki sunarak, Türkiye'nin savunma stratejisinde esneklik sağlıyor.

44 ülkeden 400'ün üzerinde uluslararası firmanın ve 120 ülkeden delegasyonların katıldığı fuar, 5.000'den fazla B2B görüşme ve yeni sözleşmelerle Türkiye'nin savunma ihracatı için bir dönüm noktası oldu. 2025'in ilk yarısında 6 milyar doları aşan savunma ihracatı, Suudi Arabistan, BAE, Azerbaycan ve Pakistan gibi ülkelerle yapılan anlaşmalarla büyüyor. BAE ile savunma sanayii işbirliği, geçmişteki siyasi gerilimlerin yerini stratejik ortaklığa bırakarak, Türkiye'nin diplomatik manevra alanını genişletti. KAAN'ın potansiyel ihracat müşterileri (örneğin Pakistan) ve TB2'nin küresel talebi, Türkiye'nin dış politikada elini güçlendiriyor.

Ekonomik Boyut ve Küresel Pazar

Savunma sanayii, Türkiye için sadece güvenlik değil, aynı zamanda ekonomik bir güç çarpanı. GAZAP, TAYFUN, KAAN, TB2 ve KIZILELMA gibi sistemler, yüksek teknoloji ve maliyet etkinliğiyle küresel pazarda rekabet avantajı sunuyor. Ancak her ürün ihraç edilmeyebilir elbette... TB2'nin 30'dan fazla ülkeye ihracı, insansız hava aracı pazarında Türkiye'yi lider konumuna taşırken, KAAN'ın potansiyel ihracatı ekonomik getirileri artıracak. ŞİMŞEK-2 uydu fırlatma aracı, uzay teknolojilerinde bağımsızlığı hedefleyerek yeni bir ekonomik sektörün kapılarını aralıyor. Bu sistemler, Türkiye'nin küresel savunma pazarındaki payını büyütürken, ekonomik özerkliğini güçlendiriyor ve dış politikada daha bağımsız hareket etme imkanı sağlıyor.