Maraş mesela.Kahraman şehrimiz.Anadolu'nun en eski yerleşim merkezlerinden biridir.Herodot'un anlatımına göre, Hitit generali Maraj'ın adını taşır.Hititler yaşadı orada.Asurlular yaşadı.Medler, Persler yaşadı.Makedonyalılar, Romalılar, Bizanslılar, Emeviler yaşadı.Selçuklular yaşadı.Osmanlı yaşadı orada.3500 yıl...Bu 3500 yıl boyunca, Maraş'ı şehir olarak kullanan bütün medeniyetler kale'nin çevresinde yaşadı; arşivleri inceleyen herkes görüyor ki, bütün yapılaşma kale'nin oturduğu tepenin civarındaydı.Kurtuluş Savaşı sırasında nüfusu 35 bin kişi kadardı.Uzak köyler hariç, bu 35 bin kişinin tamamı kale'nin çevresindeydi.Elbette tesadüf değildi.Elbette jeoloji, jeofizik, statik gibi kavramları bilmiyorlardı ama, 3500 yılın imbiğinden süzülen tecrübe, o yaşadıkları kale çevresinin sağlam olduğunu onlara öğretmişti, sağlam zeminde yaşamaları gerektiğini öğretmişti.Maraş sulak ve bereketli topraklara sahip olduğu için, 3500 yıl boyunca gelirinin neredeyse tamamı tarım ürünlerinden oluşuyordu.3500 yıl boyunca tarım şehriydi.3500 yıl boyunca tarlalar sadece tarla olarak kullanıldı.3500 yıl boyunca hiç kimse "gideyim de tarlanın ortasına binalar dikeyim, tarım alanlarını şehir merkezi yapayım" diye düşünmedi.Son 20 yıl hariç...Son 20 yılda akılalmaz bir hızla tarlalarda inşaat başladı.Maraş ovası betonlaştı.Nehir yataklarına ilçeler kuruldu.Şehir genişledi, genişledi, genişledi.2013 yılında matah payeymiş gibi "büyükşehir" oldu.2000 yılında Maraş'ın şehir merkezi 25 kilometrekareydi.2020 yılında 115 kilometrekare haline