Twitch'te spor yayınları yapan Hasan Arda Kaşıkçı, genelde hızlı, keskin, radikal fikirlerin alıcı bulduğu genç izleyicilerine meselenin başka olduğunu anlattığını konuşmasıyla gündemde.

Özellikle konuşmasındaki şu bölüm, haklı olarak günlerdir konuşuluyor:

"Her nesil bir öncekinden daha kolay ev ve araba sahibi olmuş. Benim annem işçi emeklisi. 2009'da emekli ikramiyesi ile Ankara Eryaman 5. Etap'ta metro inşaatının çok yakınında bir ev aldı. Bizler, 90'lı ve 2000'li çocuklar bir önceki neslinden daha fakir olan tek jenerasyonuz. Bu ülke kurulduğundan beri. Peki sizin buna tepki göstermemeniz için ne yapıyorlar O düşman, bak şu dilde şarkı söylemiş. Size hep 'Bakın cambaza'yı oynatıyorlar. Bunların hepsi safsata. Garibanlıktan başka sorun yok bu ülkede."

Türkiye'deki tek sorun garibanlık değil. Bu tarz kestirmeci sol ve sağ popülizmlerin birbirinden pek farkı yok. Ama mesele şimdi bu değil.

Kaşıkçı, çok hayırlı bir şey yapıyor, artık bizim gibilerin fazla kibar, kurumsal, sıkıcı ilkokul Türkçe öğretmeni gibi kaldığı bir izleyici kitlesini yükseldikleri sanal sorunlardan daha sahici bir probleme uyandırıyor.

Bunu yaparken de sık sık babasının kurmay albay olduğunu vurguluyor ki bir bölücülük, liberallik, solculuk, fonculuk suçlamasına kurban gitmesin.

Soru çok haklı: Bir önceki kuşak emeklilik ikramiyeleriyle ev ve araba alabiliyorken bu neden Y, Z kuşağı için artık bir hayal

Ama bu sorunun cevabı eski Türkiye'nin övülmesinde değil.

Hatta konunun dünyanın en berbat enflasyon oranlarıyla son dört yıldır birlikte yaşamaya çalışmamıza rağmen Türkiye ile doğrudan bir ilişkisi bile yok.

Bunu söylemek iktidarı savunuyor gibi görünebilir ama mesele küresel ve yapısal.

Bunu sadece Google'a bu sorunu İngilizce olarak yazınca bile görmek mümkün.

Karşınıza çıkan yüzlerce sayfa meselenin daha büyük, küresel ve daha yapısal bir kriz olduğunu söylüyor.

Sadece ilk çıkan birkaç başlık:

"Y Kuşağı hiçbir zaman hayallerindeki eve sahip olamayacak"

"Neden Y kuşağı artık ev alamıyor"

"Üzgünüm gençler o evi alamayacaksınız"

"Genç İspanyollar artık ev almak umudunu kaybetti"

"Genç Alman ve İtalyanların ev alacak kadar parası yok"

Portekiz'de konut krizi protestoları oluyor. İrlandalı müzik grubu evi olmayan gençler için marş besteliyor, Hollanda'da seçimlerin en önemli konusu ev krizi oluyor.

Araştırmalar da meselenin küresel olduğunu söylüyor.

Eurostat'a göre, Avrupa genelinde 25-34 yaş arasındakiler arasındaki ev sahipliği oranları 2005'teki 25'ten 2018'de 11'e düştü.

Özellikle Güney Avrupa'da, 1980'lerde doğanlar için 35 yaşındaki ev sahipliği oranları 10'dan fazla düştü ve Y kuşağının yalnızca 50'si ev sahibi.

ABD'de de durum ve şikayetler benzer.

1940'larda doğan neslin 70'i 35 yaşına geldiğinde ev sahibiydi.

Bu rakam 1960'larda doğanlar için 60'a, 1980'lerde doğan ilk Y kuşağı için ise yaklaşık 50'ye düştü.

Ev olmayınca gençlerin ebeveyn evinden ayrılıp bağımsız yaşamaya başlamaları da artık çok geç yaşlara kalıyor.

AB ajansı Eurofound'un analizine göre, 2017 ile 2022 arasında aileleriyle yaşayan 25 ila 34 yaşındakilerin oranı 27'den 40'a çıktı. Bu oran İspanya, İtalya ve İrlanda da çok daha yüksek.

OECD ülkelerinde yirmili yaşlarındaki gençlerin yarısından fazlası ebeveynleriyle yaşıyor ve bu oran Kore, Yunanistan ve İtalya'da genç yetişkinlerin yaklaşık dörtte üçüne ulaşıyor.

2022'de, 35 yaşın altındaki ev sahipleri İngiltere'deki tüm ev sahiplerinin yalnızca 10'u.

2013'ten bu yana kiraların iki katına çıktığı İrlanda'da, ebeveynleriyle yaşayan çalışan gençlerin oranının son on yılda 27'den 40'a çıkarak 13 oranında arttı.

Bu iç karartıcı rakamlar, enflasyonun bizdeki gibi yüzde 60'larda olmadığı, kişi başına düşen milli gelirin Türkiye'nin en az iki katı olduğu ülkelerden.

Peki, neden bütün dünyada gençler artık daha yoksul ve evsiz

Ülkeden ülkeye değişen bazı yerel etkenler de var, bütün ülkelerde geçerli küresel, evrensel ve yapısal meseleler de.

Mesela bazı ülkelerde yeterince konut arzı yok. Çevresel hassasiyetler, imar kurallarının katılığı yüzünden yeni inşaatlar yapılmıyor ya da az yapılıyor.

Ama bu ikincil etkenlerden biri.

En ilginç evrensel ve küresel etkenlerden biri artan yaşam süresi.

İnsan ömrünün uzaması, Y ve Z kuşağının ev alma şansını etkiledi.

Çünkü insan ömrünün uzaması, emeklilik yaşının artmasına ve dolayısıyla iş gücünde daha uzun süre kalmaya neden oluyor. Bu durum, eski kuşakların emeklilik fonlarını daha uzun süre kullanmamaları ve dolayısıyla mülklerini satmamaları veya miras olarak bırakmamaları anlamına geliyor.

Bu da genç kuşaklar için mevcut konut piyasasında daha az seçenek ve yüksek fiyatlar gibi sorunlara yol açıyor. Anne ve babaların ömrü uzayınca, ailelerinden bir sermaye oluşturacak miras da genç yaşlarında onlara kalmıyor.

Etkenlerden biri daha iyi eğitim almış Y ve X kuşağının yaşamak için konut arzının esnek olmadığı ve fiyatların yüksek olduğu şehirlerde yaşamayı seçmesi.