AFYONKARAHİSAR

Dumlupınar Şehitliği'nde dolaşmaya devam.
Gazeteciler Cemiyeti eski başkanı ve yerel Odak Gazetesi sahibi Mehmet Emin Güzbey ile mezar taşlarını okuyoruz.... Kurtuluş Savaşı'nda bu vatan için can verenler... Subaylar, erler.
Tunceli-Hozat Karabaşoğlu Şaban.

Konya-Bozkır Muharremoğlu Murat.
Şırnak-Merkez Mehmetoğlu Osman.
Rize'den Üsteğmen Asafoğlu Galip.
Tunceli-Çemişgezek A. Kadiroğlu Yusuf.
Siirt-Şirvan Bostancıoğlu Mehmet.
Artvin-Şavşat Musabeyoğlu Ahmet.
Kars... Erzurum... Trabzon... Bingöl... Muş... Amasya... Adana'dan... Türk... Kürt... Er, erbaş, subay... Koyun koyuna yatıyorlar.

***

Kamuoyu

Cumhuriyetin kazanıldığı topraklardayım.
Anıtkaya Şehitliği... Yüzbaşı Agah Efendi Şehitliği... Büyük Taarruz Şehitliği... Çiğiltepe Şehitliği... Şehitlikler coğrafyasındayım.
Kastamonu... Üsteğmen Memduhoğlu Hamdi.
Şırnak-Cizre... Ömeroğlu Arif.

Zafer Haftası... Şehitlikler ziyaretçi dolu.
Şanlıurfalı da var, Erzincanlı da... Osmaniyeli de var, Sivaslı da... Edirneli de var, Bursalı da... Diyarbakırlı, Ardahanlı, Düzceli, Vanlı... Türkiye'nin bütün renkleri burada.
Ah! Televizyon kanalları da buradan canlı yayın yapsalar. Anket firmaları... Kamuoyu yoklaması için buraya gelseler.
Şehitlikler... "Terörsüz Türkiye" konusunda tam da halkın nabzının tutulacağı yer.
Türk... Kürt... Çerkez... Laz... Arap... Kilim misali, ülkemin bütün desenleri.
"Barış" diyor... "Kardeşlik" diyor... "Huzur" diyor.

***

Meclis tutanakları

Akşam oluyor... Otelimdeyim... Arşivler... TBMM tutanakları... Notlar arasında... Sörf yapıyorum.
TBMM... 3 Kasım 1922... Kürsüde Diyab Ağa... Dersim Milletvekili:

Ne Kürtlük ne Türklük davası vardır.
Düşmanlar bizi birbirimize saldırtmak için tuzaklar kuruyorlar.
Sen şöylesin, ben böyleyim filan diye hile yapıyorlar... Bunda ne var, biz kardeşiz.

***

Bakü Türk Şehitliği

Yolunuz... Can Azerbaycan'a... Bakü'ye düşerse... Türk Şehitliği'ni ziyaret etmelisiniz.
Muş... Aziz oğlu er Cevher... Orada yatıyor.
Mardin... Sadık oğlu Teğmen Mehmet Efendi.
Yozgat... Mehmet oğlu Er Yusuf.
Siirt... Hasan oğlu er İsmail.
Balıkesir... Süleyman oğlu Teğmen Mehmet Efendi.
İzmir... Kürt Ahmet oğlu Mehmet.
Bakü'deki Türk Şehitliği... Tıpkı... Afyonkarahisar'daki şehitlikler gibi.
Mezar taşlarındaki isimler... İller... Sanki fotokopi.

***

Kürt oğlu Kürt

Bitlis Milletvekili Yusuf Ziya Bey konuşuyor:
Bendeniz Kürt oğlu Kürt'üm.

Cephede Türklerle birlikte kan döktük.
Onlardan ayrılmadık... Ayrılmak istemedik... Ve istemeyiz.

***

Misak-ı Milli

Meclis... 4 Kasım 1923... Kürsüde Hüseyin Avni Bey...
Erzurum Milletvekili:

Efendiler! Ben bir Türk'üm.
Misak-ı Milli'ye çıkarken Türk-Kürt düşünmemiştik.
Hep beraber yaşayacağız.

***

Gence

Haziran ayında Azerbaycan'ın Gence şehrindeydim.
Nuri Paşa... Kafkas İslam Ordusu Komutanı... Evini gezdim... Şimdi müze.
1918... Azerbaycan'ın işgali... Türk askeri kardeş Azerbaycan'da... Şehit olanların isimleri... Müzede tek tek yazılı:
Kars... Mahmut oğlu Hüseyin... Er.
Kastamonu... Asım oğlu Arif Efendi... Astsubay.
Diyarbakır... İsa oğlu Ahmet.
Isparta... Musa oğlu Ahmet.