Törenler... Çelenkler... Konuşmalar... Demokrasi şehitleri Adnan Menderes, Fatin Rüştü Zorlu ve Hasan Polatkan, idamlarından 63 yıl sonra dualarla anıldılar.
"Söylenmedik ne kaldı" diyecek olursanız... Çoook.
Biliyor muydunuz Celal Bayar... Adnan Menderes... Ve Türkiye'nin 10 yılında imzası olan bir kadro, Yassıada'ya gönderilince... Ülkenin en büyük barosu... İstanbul Barosu... Üyelerine, "Yassıada avukatlığını" yasaklamıştı.

Menderes'ten... Atatürk'e rapor
Atatürk... Özel trenle Aydın'da... 3 Ocak 1931. İl sınırında karşılama... Aydın Valisi Fevzi Bey... Ordu Müfettişi Fahrettin (Altay) Paşa.
Belediyeyi ziyaret... Sonra CHP İl Merkezi'ni.
Adnan Menderes... CHP Aydın Reisi. İkram... Kahve... Bir kahve daha... Tam dört fincan.
İkram... Gazi sigarası.
Atatürk, sorular sorar... Genç Adnan Menderes, yanıt verir.
Tarım... Sanayileşme... Üretim... Köy... Köylü... Kredi kooperatifleri... Memleket meseleleri...
Atatürk, Aydın'dan Denizli'ye geçerken... Menderes'ten (Vasıf Çınar ve Halit Onaran aracılığı ile) bir rapor ister... Konuştukları konular hakkında. 6 Ocak... Denizli dönüşü... Aydın'dan geçerken, Menderes'in raporu Atatürk'e verilir. Atatürk... Yanındaki Recep Peker'e döner:
"Şayanı dikkat bir genç."
Büyük Atatürk'ün... Şayanı dikkat (dikkate değer) dediği genç... 32 yaşındaki Adnan Menderes'tir.

1931... Aydın milletvekili
Milletvekili seçimi... 1931... Adayların, Ankara'ya... CHP Genel Merkezi'ne başvurmaları istenir. Aday çok... 6 bin kişi başvurur. Adnan Menderes... Başvuruda bulunmamıştır... Fakat... Aydın'dan aday yapılmıştır.
Ve... Milletvekili seçilir. Ankara'da ev kiralayana kadar, misafir olarak, Tevfik Rüştü Aras'ın evinde kalır. Tevfik Rüştü Aras... Beş dönem (1920-1939) milletvekili... 1925-1938 yılları arasında Dışişleri Bakanı.

Bayar ile ilk karşılaşma
Adnan Menderes, henüz öğrenci... İzmir Amerikan Koleji'nde okuyor.
Bir Türk öğrenci... Hıristiyan olur.
Büyük tepki... Gençler müthiş öfkeli.
Seneler sonra Menderes o günleri Celal Bayar'a anlatacaktır:
Teessür ve teessüflerimizi etrafa duyuruyorduk.
Milli ve dini duygularımızı ifade için zamanın ricaline ziyaretlerde bulunuyorduk.
Bu arada... İttihat ve Terakki Cemiyeti'nin İzmir kâtibi mesulü ve temsilcisi sıfatıyla zatıâlilerine (Celal Bayar'a) de gelmiştik.
Bizleri dikkat ve alaka ile dinlemiş, hassasiyetimize büyük bir anlayışla mukabele etmiştiniz.
Vatansever, milli ve dini hislerimize tercüman olan konuşmalarınız bizi heyecanlandırmıştı.
Yanınızdan memnun ayrılmıştık.
Bilmem hatırlar mısınız
Celal Bayar... "Kolejlilerden mürekkep bir talebe grubunun yaptığı ziyareti" hatırlar... Fakat... İçlerinde Adnan Menderes'in olduğunu hatırlayamaz.

'Cevher yere düşmekle...'
Yassıada... Başsavcı Altay Ömer Egesel, sanığa yüklendikçe yükleniyor. Sanık... Adnan Menderes. Menderes'in avukatlarından Burhan Apaydın, dayanamıyor... Ve... Namık Kemal'den bir beyit okuyor: "Yere düşmekle cevher sakıt olmaz kadr-ü kıymetten." Günümüz Türkçesiyle... Cevher yere düşmekle değerini kaybetmez. Vay sen misin Menderes'e "Cevher" diyen... Dinleyicilerden "Yuh" sesleri yükseliyor. Dinleyiciler... Malum koro... Darbeye alkış tutanlar.
Ve duruşma sonrası... Burhan Apaydın'a küfürler... Hakaretler... Yumruklar... Olay, burada bitmiyor... Kısa bir süre sonra... Burhan Apaydın tutuklanıyor... İstikamet, Balmumcu Garnizonu.

'Nihansın dideden ey mest-i nazım'
Yıl 1977... Süleyman Demirel'in