Cemil Çiçek... Tecrübeli bir siyaset ve devlet adamı... Sık sık söylediği bir söz var:
"Siyasetin yol haritasını tecrübe belirler."
Ve... Ali Naili Erdem... Tecrübe küpü... 97 yaşında.
Hukukçu... Eski milletvekili.
Çalışma Bakanlığı... Sanayi Bakanlığı... Başbakan Yardımcılığı... Milli Eğitim Bakanlığı... TBMM Grup Başkan Vekilliği... Siyasette bir ömür.
Alkışı duydu, ihaneti gördü.
Sürgüne gitmişliği bile var... 12 Eylül 1980 darbesinden sonra... Zincirbozan'a.
Gazetede buluştuk... Ali Naili Abi... Cemil Çiçek... Ve biz.
Sohbet... Saatler su gibi akıverdi.

Siyaset... İşte böyle bir şey
Alkış alkış alkış... Meydan alkıştan inliyor... Başbakan Demirel'i öven övene... Millet, Demirel'e dokunmak için birbirini eziyor.
Ali Naili Erdem... Demirel'in kulağına eğiliyor:
- Beyefendi... Peygamberliğinizi ilan etmediğiniz için sizi kutluyorum.
- Neden
- O kadar çok övüyorlar ki... Ama siz hala sade vatandaşsınız.
Demirel gülümsüyor... Susuyor.
Ali Naili Erdem, "Siyaset... İşte böyle bir şeydir" diyerek sohbeti sürdürdü:
- Kudretli isen... Makam sahibi isen... Yüzüne gülen, alkışlayan çoktur... Ama ayağın kayarsa, güç kaybedersen, makamda değilsen... Seni çiğnemek için sıraya giren daha çok olur.

Gençliğin formülü
Neşesi yerinde... Sağlığı iyi... Maşallah.
Cemil Çiçek takıldı... "Genç kalmayı nasıl başardınız"
Ali Naili Erdem'in yanıtı:
"Rabb'ine olan sevgiyi ivazsız (çıkarsız) ve garazsız (kinsiz) devam ettirirsen... Genç kalırsın."

Cehalet
Ali Naili Erdem... Siyasette iken... Ve daha sonrasında... Meclis Kütüphanesi'ne en çok gidenlerden biriydi.
Cemil Çiçek de öyle... "Kitap kurdu" desek yeridir. Söz okumaktan, araştırmaktan açılınca... Cemil Çiçek dedi ki:
"Cahilin sofusu, şeytanın maskarası olur... Siyasetin cahili de, gerçeklerin ve tarihin maskarası olmaya mahkûmdur."

Kitabın ortasından
Demokrasi... Yıllar boyu yaşanan sancılar... Ödenen bedeller... Demokrasinin yerleşmesi... Bunları konuşuyorduk.
Ali Naili Erdem sordu:
- Adalet Bakanlığı yaptınız... Meclis Başkanlığı yaptınız... Siz ne diyorsunuz Cemil Bey Cemil Çiçek, "az" konuştu... Ve kitabın ortasından konuştu:
- Demokrasinin üç ayağı var... Hukuk... Ahlak... Ve kültür... Bu ayakların birinde veya ikisinde arıza varsa... Demokrasi, diyet demokrasisi olur... Yani kalorisi olmayan demokrasi.

Siyasetçinin kaderi
Milli Güvenlik Konseyi kararı... Çanakkale... Lâpseki ilçesi... Çardak Beldesi... Zincirbozan mevkii... Askeri karargâh... Bazı siyasetçiler, ikamete tabi.
16 kişiler.
Adalet Partisi'nden Süleyman Demirel, Ali Naili Erdem, Ekrem Ceyhun, Saadettin Bilgiç, Nahit Menteşe, İhsan Sabri Çağlayangil ve Yiğit Köker.
Cumhuriyet Halk Partisi'nden Deniz Baykal, Celal Doğan, Sırrı Atalay, Metin Tüzün, Ferhat Aslantaş, Süleyman Genç ve Yüksel Çakmur.
Büyük Türkiye Partisi'nden; Hüsamettin Cindoruk ve Mehmet Gölhan.
Ali Naili Erdem, Zincirbozan kapısında Demirel'e dönüyor:
- Beyefendi... Köprü... Baraj... Yol... Fabrika... Üniversite... İlim... İrfan... Bürokrasi... Şimdi arkamıza bir bakar mısınız Kimse yok.
Demirel yanıt vermiyor... Yürüyor.
Yıllar sonra... Demirel Başbakan... 1991... Bir gün, Ali Naili Erdem'e takılıyor:
- Naili... Arkamıza bir bak... İnsan seli.
Ali Naili Erdem... Zaman tünelindeki bu iki anıyı paylaşıp, noktayı koyuyor:
- Sevgili Yavuz... Sayın Cemil Bey... Bizim insanımız düğüne gitmeyi sever.

Özal'a rahmet
Darbe... 12 Eylül 1980... Demokrasi tatilde... Liderler; Süleyman Demirel ile Bülent Ecevit... Hamzakoy'da... Askerin misafirleri(!).
Necmettin Erbakan ile Alpaslan Türkeş... Uzunada'da... Onlar da