Yaz başlayınca orman yangınları ödümüzü patlatıyor.

Ormanlarımızı birer birer kaybediyoruz. Yangın sadece Türkiye'de mi çıkıyor Hayır, ancak birçoğu bizimki kadar gündemde kalmıyor. Geçen haftalarda Los Angeles'ta gerçekleşen büyük yangın hariç. Orada da yangın kontrol altına alınamadı ve sonuç ortada.

Peki ormanlar yanacak biz bakacak mıyız Aslında yangının başladığı anda tespit etmek ve ağaçlar dahi yanmadan otlar tutuştuğunda müdahale etmenin mümkün olduğu ortaya çıktı. Çok sevindik.

Daha bir startup olan Alman Dryad şirketi, bir yangın çıktığında en fazla 5 dakika içinde haberdar olunmasını sağlayan bir sistem geliştirdi. Bunun için arazinin durumuna göre ortalama 3 hektarlık alana bir adet sensör yerleştiren şirket, koca bir ormanlık alanı kısa sürede sensörlerle donatıp izleyebiliyor ve yangın çıktığında haberdar ediyor.

Türkiye distribütörü Kent Dryad şirketinin Yönetim Kurulu Başkanı Hasan Çelebican'la bir grup gazeteci olarak geçtiğimiz akşam bir araya geldik ve detayları dinledik. Çelebican, "Dryad, ultra erken orman yangını uyarı sistemi. Ağaçlara zarar vermeden belirli aralıklarla yerleştirilen Dryad sensörlerinin içinde bir gaz sensörü var. Bu sensör, yangının başlangıcında ortaya çıkan kimyasal değişiklikleri tespit ederek, henüz açık alev oluşmadan, yangının korlanma aşamasında erken uyarı veriyor. Yangının konumu daha başlangıç aşamasında tespit ediliyor ve büyümeden söndürmek mümkün oluyor" dedi.

UCUZA KURULUM

Sensörlerin bir kez monte edildikten sonra tekrar bir kurulum maliyeti olmadığını belirten Çelebican, "100 hektarlık bir orman arazisini ortalama 15-20 bin Euro'ya sensörlerle yangına karşı korunaklı hale getirmek mümkün olduğunu" söyledi. Orman yangınlarının verdiği zarar göz önüne alındığında çok çok düşük bir maliyet ortaya çıkınca şaşırılacak bir proje ile karşılaştık.

Sensörlerden alınan verilerin, mesh ağ üzerinden Border Gateway aracılığıyla bulut tabanlı sisteme aktarıldığını kaydederek sözlerine devam eden Çelebican, "Border Gateway hem mobil ağ hem de uydu iletişim modüllerine sahip. Ormandan gelen veriler, Silvanet Saha Yönetim Platformu üzerinde izleniyor. Bu sistemle, yangın halinde bilgilendirme hem bize geliyor hem de kurulumu yapan kuruma gidiyor. Böylece yangının konumu nokta atışı koordinatlarla görülebiliyor. Ekipler, yangın daha ağaçlara sıçramadan, yalnızca otların tutuştuğu anda bile müdahale edebiliyor" dedi.

SES DALGASI

Peki sistem sadece yangını mı tespit ediyor, söndürmüyor mu

Dryad'ın bunun için çözümü var. Üstelik dünyada ilk kez yapılan devrim niteliğinde bir çözüm. Çelebican'ın söylediğine göre seri üretim başlamadığı için henüz resmi açıklaması yapılmadı. Ancak öğrendiğimiz kadarıyla ormanın belli noktalarına konuşlandırılan Dryad dronlarıyla yangına müdahale edilebiliyor. Bir dronda ne kadar su olabilir demeyin, çünkü su taşımıyor. Başka bir kimyasal da taşımıyor. Sıkı durun; Drone yangının olduğu yerin üzerine gelerek ses dalgaları ile yangını söndürüyor.

SINIRA KOYAN VAR

Sistem; Almanya, İspanya, Fransa, Sırbistan, ABD, Brezilya, Avustralya, Yeni Zelanda gibi dünyanın birçok ülkesinde kullanılıyor. Los Angeles'taki büyük yangının çıktığı yerin güneyinde de Dryad sisteminin kullanıldığını aktardı Çelebican... O alanda hiçbir zarar oluşmamış. Belki yangının çıktığı yerde de olsaydı, şimdi Los Angeles yangınını konuşmuyor olacaktık.

Dryad sistemi yangınları üzerindeki koku sensörü sayesinde tespit ediyor. Koku sensörü dışında istenirse ses ve hareket gibi sensörler de eklenebilir. Çelebican'ın verdiği bilgiye göre Dryad sensörleri en fazla neredeyse yılın hiçbir döneminde orman yangını çıkmayan Tayland'da satılıyor. Çelebican bunun sebebini şöyle anlatıyor: "Tayland sensörlere hareket sensörü de ekliyor. Böylece sınırdan izinsiz geçenleri yakalayıp sınır dışı ediyor."

Merak edenler dün başlayan ve yarın da devam edecek Mobilefest Fuarı'nda Dryad standına uğrayarak bilgi alabilir. Özellikle Orman Bakanlığı, belediye ve itfaiye yetkililerinin uğramasında yarar var.

Çünkü eğer yangını başlamadan söndürmek mümkünse neden bu seslere kulak vermesinler.

GÜNÜN HASSASİYETİ

- ÖNCEKİ gün İstanbul Mücevher Fuarı'na gittiğimizi ve çok güzel bir fuarın bizi karşıladığını aktarmıştım. Oradaki en üzücü olayın ise üniversiteli bir genç kızımızın açlıktan bayılması olduğunu dile getirmiştim. Çünkü başındaki doktor da bize öyle bilgi vermişti. Kızlarımızı buraya getiren insan kaynakları şirketi AFK'nın Yönetim Kurulu Başkanı Ahmet Furkan Kadayıfoğlu dün bizi aradı ve kızımızın açlıktan değil, tansiyonu düştüğü için bayıldığını söyledi. Kendileri çalışanların tüm sigortalarını yapıp yemek de dahil uygun çalışma koşullarını sağlıyorlarmış. Bu konuyu gündeme getirmesek olmazdı. Sayın