Sadece orman yangını olduğunda doğayla bağımızı hatırlar hale geldik. Ağaçları, ormanları ancak o zaman konuşuyoruz. Çözümü de sadece yangın çıktığında panikle, hızla bulmaya çalışıyoruz. O yüzden eksik kalıyor, yanlış oluyor.

Her şeyden önce şunu anlamamız gerekiyor: Orman, dünyanın ve bizim hayatımızı sürdürmemizi sağlayan alan. Havayı temizleyen, kuştan mantara kadar sayısız canlıyı yaşatan ve biyoçeşitliliği sağlayan; toprağı, havayı, suyu ve insanın ruh-beden sağlığını koruyan bir sistem. O azaldıkça biz de azalıyoruz. O zayıfladıkça biz de eksiliyoruz.

Hatırlamamız gerekense şu: Küresel ısınma nedeniyle yangınların çok daha sıklaşması ve şiddetinin de artması bekleniyor. En çok da maalesef Akdeniz Bölgesi'nde. Orman Genel Müdürlüğü'nün Yeşil Vatan sayfasındaki resmi verilere göre, her yıl orman yangınları doğrusal olarak artıyor.

2000-2010 arasında yılda ortalama 2 bin orman yangını çıkarken, 2010'dan bugüne bu sayı yüzde 28 artmış. Yanan alanların ölçüsü de genişlerken ilk kez Batı Karadeniz gibi bölgelerde de ormanlar yanmaya başlamış.

Dahası, normalde yangın deniz seviyesinden belli bir yüksekliğe kadar çıkarken, geçen yaz 1.000 metreden çok daha yükseklere kadar ulaşmış. Bu çok önemli çünkü o yükseklikte türleri tükenmek üzere olan endemik bitkiler barınıyor.

Unutmayın ki doğanın kendini yenileme gücü çok yüksek olsa da bir orman 10 yıl içinde 3 kez yanarsa artık tamamen yok oluyor. Her yangında yok olan ekili-dikili alanlar, orada yaşayan hayvanlar ve özellikle arı kovanları cabası.

İNSAN KAYNAKLI!

Peki, bir daha bu kadar büyük bedeller ödememek için ne yapmalıyız Doğal Hayatı Koruma Vakfı (WWF Türkiye) ve Natura Doğa ve Kültür Koruma Derneği'nin geçen sene yayımladığı ortak rapora göre, çıkan yangınların yüzde 90'ı insan kaynaklı. Çoğu da yollara yakın, dolayısıyla insanların olduğu yerlerde çıkıyor. Yani sorumluluğu küresel ısınmaya atmamak, bizzat üstlenmek gerekiyor. Çocuklardan köylülere, piknikçilerden kerestecilere acilen eğitim ve kampanyalar başlatmak şart.

Telefonda konuştuğum TEMA Vakfı'nda orman ve kırsal kalkınma müdürü olan Dr. Ferhat Taze de "Bir yangını kontrol altına alsanız bile bir anda sabaha karşı esen kuru, sert bir rüzgârla yeniden alev alabiliyor. Tam da bu yüzden yangını kontrol etmektense önlemeye odaklanmalıyız. Bu yüzden farkındalık yaratmak yaşamsal önemde" sözleriyle uyarıyor.

DOĞAYI TAKLİT ETMEK

Yangın sonrasında ormanları rehabilite etmek ve yeniden yeşermelerine yardımcı olmak da en az o kadar hayati. Orman Genel Müdürü Bekir Karacabey "Bu süreçte biz doğayı taklit ediyoruz Verda Hanım" dedikten sonra 3 temel esas olduğunu söylüyor. Birincisi 'doğal gençleştirme'. Yani yaprakları tamamen yanmış olan ağaçlar ormandan çıkarılıyor, ki zararlı böcekler üreyip sağlıklı ağaca zarar vermesin ve yeni gelen fidanlara alan açılsın.

"Ancak burada muazzam bir mucize var. Bazı ağaç türleri tamamen yanmış olsa da köklerinden yeniden yeşeriyor. Örneğin zeytin ağacı, meşe ve maki türleri. Bu ağaçlar, kökleri toprakta kalacak şekilde kesiliyor. İlkbahara kadar fidanlanmış olacaklar bile" diyerek içimize biraz olsun su serpiyor.