Depolamalı elektrik ön lisans tahsisinde yapılan vurgunu daha önce bu köşedeki sekiz yazıda ele aldım.
Hem kurumsal hem de toplumsal muhalefet bu vurguna yeterince ilgi ya da tepki göstermedi.
Yürütme ve yargıdan da zaten bir şey beklemiyoruz.

Depremde sorumlu yok.

Kartalkaya'daki otel yangınında sorumlu yok.

Depolamalı elektrik ön lisans vurgununda da sorumlu yok.

Ama acı gerçeği piyasa yüzümüze vuruyor.

Nasıl mı

Gelin bir bakalım.

Önce olan biteni bir hatırlayalım.

Normalde arz güvenliği ve çeşitliliği Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığının (ETKB ) sorumluluğundadır.
Bakanlık yenilenebilir enerji kaynaklarına (YEKA) önem veriyor.

ETKB, YEKA kapsamında yılda yaklaşık iki bin megavat ilave kapasite yaratmak için yarışmaya çıkar, kazananlarla sözleşme imzalar, en sonunda da EPDK sözleşme tarafı işletmelere lisans verir.
Bu rutin bir işlemdi.

Unutmadan söyleyeyim mevzuata göre ön lisans almak için "asgari sermaye" ve "teminat mektubu" şartı bulunmaktaydı.

19 Kasım, 2022 cumayı cumartesiye bağlayan gece yarısı Resmi Gazetede yayımlanan bir yönetmelik değişikliğiyle EPDK bu rutin süreci askıya aldı.

Bakanlığa senin ihalelerini tanımıyorum, ben resen ön lisans vereceğim dedi adeta.

O gece işini doğru düzgün yapanların bilmediği, sadece ama sadece çantacılar ve çantacılarla işbirliği yapan şirketlerin bildiği bir değişiklik yaptı.

Ön lisans almak için yerine getirilmesi gereken asgari sermaye ve teminat mektubu şartlarını geçici olarak kaldırdı.

19 Kasım, 2022 gece yarısı yapılan bu operasyondan önceden haberi olan çantacılar bilgisayar ekranlarının karşısında hazır bekliyorlardı.

Bunların ne yeterli sermayeleri ne de geçerli bir teminat mektupları vardı.

Bu arada EPDK yönetmelik değişikliği resmi gazetede yayımlanır yayımlanmaz, depolamalı elektrik ön lisansları için online başvuruları işleme almaya başladı.

Ön lisans almak için "önden gelen oturur" sistemi benimsendi.

Operasyonu önden bilen çantacılar cumayı cumartesiye bağlayan gece yarısında önden geldiler ve oturdular.

Çantacılar başvuruları ya kendi şirketleri üzerine ya da "başarı primi" karşılığında sözleşme imzaladıkları şirketler adına yaptılar.

Çantacılar kendi şirketleri adına aldıkları ön lisansları ikinci el piyasada büyük paralar karşılığında sattılar.

Daha önce bu vurgunun boyutunu ayrıntılarıyla yazdım. (01122024)

Şimdi elimizde daha yeni ve resmi veriler var.

Bu nedenle vurgunun boyutunu güncelleme gereği hissettim.

Nasıl mı

Devam edelim.

Önce hatırlatayım.

EPDK önden gelen oturur sisteminde keyfi biçimde 32 bin megavat (MWe) depolamalı elektrik ön lisansı tahsis etti.

Bunun yaklaşık 18 bin megavatı rüzgâr enerji santrallerine (RES) ve 14 bin megavatı da güneş elektrik santrallerine (GES) aittir.

Daha öncede yazdığım gibi, Bakanlık EPDK'nın depolamalı elektrik ön lisanslarını adeta yok kabul ediyor. ( 22122024)

Bunun yerine, teamüle uygun biçimde 28 Ekim, 2024 tarihinde YEKA kapsamında RES ve GES ön lisansı için yarışma ilanına çıktı.

Bin 200 megavat RES için ve 800 megavat GES için kapasite tahsisi için yarışma düzenledi.

Yarışma sonuçları 28 Ocak, 2025'te açıklandı.

Öncelikle söyleyeyim.

Yarışma, yarışma gibiydi.

Her bir bölge için onlarca teklif geldi.

Yarışmanın iki ayağı vardı.

Birincisi yarışma tavan fiyatından eksiltme.

İkinci ayak ise ilanda belirlenen taban fiyatına erişince, megavat başına katkı payını artırma yarışmasıydı.

Dikkatimi çekti.

Hem RES hem de GES yarışmalarında kapasite büyüdükçe talep düşük kalıyor. Talep düştükçe de kazanan katkı payları da düşüyor.

Örneğin 385 megavat kapasiteye sahip G24-Karapınar GES yarışmasına 9 teklif geldi ve kazanan katkı payı 67 bin ABD dolarıMWe.

60 MWe kapasiteye sahip G24-Van GES yarışmasında gelen teklif sayısı 23 ve en yüksek katkı payı 270 bin ABD dolarıMWe.