12 Ocak itibariyle otoyol ve köprü geçiş ücretlerine zam yapıldı.

2024 yılı için Osmangazi, Yavuz Sultan Selim (YSS) ve Çanakkale köprüleri için gişede sırasıyla 174, 129 ve 168 oranlarında zam yapıldı.

Bir de bunun sözleşme yönü var.

Malum otoyol ve köprülerde sözleşmelerde döviz üzerinden gelir garantisi veriliyor.

Bu ücretler ABD doları cinsinden belirlenmişse ABD ve avro cinsinden belirlenmişse de Euro bölgesi enflasyonuna göre her yıl artırılıyor.

Eskiden sene başında bu ücretler Türk lirasına çevrilir ve bir yıl süresince uygulanırdı.

Hızlı kur artışları nedeniyle sözleşme ücretleri önce yılda iki defa artırılmaya başlandı.

Kur artışları daha da hızlanınca 2022 yılında ücretlere yılda dört defa TL'ye çevrilmeye başlandı. 2023 ve 2024 yıllarında bu uygulamaya devam edildi. 2025'e ise bakacağız.

İşte bu sözleşme ücretleri Osmangazi ve YSS ile Çanakkale köprüleri için sırasıyla 23 ve 16 oranlarında artırıldı.

Peki, gişedeki artışlar sözleşmeye göre neden daha yüksek oldu

Gelin bakalım.

KARAYOLLARI GENEL MÜDÜRLÜĞÜ (KGM) BÜTÇESİ

Zamlar açıklandığında genel tepki artışın 2024 yılı TÜFE'sinden çok daha yüksek olduğu yönündeydi.

Malum TÜİK 2024 yılı manşet enflasyonunu 44,38 olarak açıkladı.

Oysa KGM'nin açıkladığı otoyol ve köprü geçiş ücret zamları 100'ün çok üzerindeydi.

Değerli okur KGM bu zamları enflasyon hesabına göre yapmıyor.

KGM'nin yaptığı tamamıyla "kasa yönetimidir."

Şekilde YİD yöntemiyle yapılan otoyol ve köprülere bütçeden yapılan ödemelerin, KGM bütçesi içerisindeki paylarını gösteriyorum.

Bu pay 2021 yılında zirve yaptı ve 41'e çıktı.

Malum 2022 ve 2023 yılları kamu maliyesi açısından kâbus gibiydi.

Her iki yılda da başlangıç bütçesi anlamını kaybetti ve ek bütçe yapıldı.

2022 yılında YİD ödeneklerinin KGM bütçesi içerisindeki payı 32'ye düşse de 2023 yılında 37'ye çıktı.

Yani KGM, bütçesindeki her 100 liranın, 37'sini biricik garantili müteahhitlerine ödüyordu.

Bu sürdürülemez bir durum idi.

Bu durumu tersine çevirmek için 2024 yılında gişe ücretlerine Ocak, Mayıs ve Ağustos aylarında üç defa zam yapıldı.

Ocak 2025 yılına gelindiğinde yıllık zam oranları roket gibi fırladı.

Zaten KGM 2024 yılı bütçesinde YİD ödeneklerinin payını 28'e düşürmeyi hedeflemişti.

Sürücüler yolları ve köprüleri yeterince kullanmayınca, "ama yol yapıyorlar" diyerek köprüden mutmain biçimde geçenlerin ellerini ceplerine atmaları istendi.

Bence de iyi de yaptı.

Madem memnunlar, ödesinler bedelini.

O yolları kullanmayanlar neden bedel ödüyorlar

Ama yapılan zamlar hala derde deva olmuyor.

Şekilde görüldüğü gibi KGM'nin bütçesinin dörtte birinden fazlası YİD müteahhitlerine gidiyor.

Nasıl mı

Devam edelim.

GARANTİ ÖDEMELERİ

Ulaştırma ve Altyapı Bakanı 3 Ocak tarihinde köprü ve otoyollardan geçen araç sayılarını açıkladı.

Basitlik sağlamak için ben üç tane köprüde olan biteni inceleyeceğim.