Dün sabah sozcu.com.tr'nin manşeti "Birileri bizi kandırmış. Yerli ve milli masalı bitti; meğer üçünün de motoru yokmuş" şeklindeydi. "Üçü" olarak da Kaan savaş uçağı, Altay tankı ve TOGG otomobilin fotoğrafları yer alıyordu.

Bunun üzerine internette "Yerli ve milli motorumuzu neden yap(a)mıyoruz" sorusuna cevap aradım. (Hemen belirteyim; Mesut Günaydın imzalı yazıdan çok yararlandım.)

Öyle ya üretim mühendisliği ülkemizin en güçlü olduğu alanlardan biri.

Kaldı ki ilk içten yanmalı motor 1876 yılında Alman Mühendis Nikolaus Otto, ilk dizel motor da 1900 yılındayine bir Alman olan Rudolf Dieseltarafından çalıştırıldı. Yani, yaklaşık 149 yıl öncesinde bulunan bir teknolojiden bahsediyoruz. Ayrıca sistemin çalışma prensibi başlangıçtan bu yana hep aynı: Yakıt ile hava karışımı içeren bir gazı sıkıştır, yüksek basınç ve sıcaklığa ulaştır, bir kıvılcım ile yak ve patlat!

Ancak teknikteki ilerlemelerle 149 yıl sonra bugün bile, içten yanmalı motor teknolojisi gelişmeye devam ediyor ve daha geliştirilecek çok şey var.

★★★

O halde yine sorumuza dönelim. Böylesine uzun bir üretim geçmişine sahip olmasına karşın biz niye hâlâ seri yerli ve milli motor imal edemiyoruz

Üstelik bu gelişmelerin hemen hemen hiçbir tanesi sır değil. Bir motoru satın aldığınız anda bu bilgiyi de ister istemez almış oluyorsunuz. Yani elinize kolayca kopyalanacak bir motor geçmiş bulunuyor. Ülkemizde çok tecrübeli mühendislerimiz de var. Bir motoru kopyalamak hiç de zor değil! (1961 yılında üretilen Devrim otomobilinde olduğu gibi. Ayrıca savunma sanayiimizde halen çok önemli gelişmeler olduğunu kaydedelim.)

Ama buradaki sorun, teknik olmaktan çok ticari zorluklardan kaynaklanıyor!

Anlatayım:

★★★

Her yeni geliştirilen üründe olduğu gibi, motor üretirken de bazı kararların, ilk anda verilmesi gerekiyor. Bu kararlar sonradan değiştirilemiyor.

Örneğin; motorumuz ne yakacak Benzinli mi, dizel mi, yoksa hibrid mi olacak Hacmi nasıl belirlenecek Kaç silindirli ve gücü ne olacak

Yukarıdaki soruların cevaplarını mühendisler verecek sanıyorsanız yanılıyorsunuz. Bunların cevapları pazarlamacılardan gelecek. Onlar, aracın satılabileceği potansiyel pazarlara bakıp, motorun nasıl olmasına karar verecekler. Bu aşamada konsept motor ortaya çıkacak. Evet her şey, konsept motor ile başlayacak.

★★★

Hemen sorulması gereken soru; "Bu motor kaça mal olacak.."

O nedenle daha tasarımı bile yapılmamış konsept bir motorun her bir parçasının kaça mal olacağı tek tek hesaplanacak.

Basit bir örnekle somutlaştıralım: Her motorda mutlaka bir V kayış kasnağı bulunduğunu biliyoruz. Gelin bunun maliyetini hesaplayalım:

Otomobil fabrikasında mı üretilecek Satın mı alınacak Üreteceksek gereken makinamız var mı Yoksa yapabilecek tedarikçimiz mevcut mu Diyelim ki; elimizde ne makina var ne de yerli tedarikçi... Bu durumda ya yatırım yapıp makine alacağız, ya da uygun bir tedarikçi bulacağız.

Tabii ki tedarikçilerden alınamayacak parçalar da dahil edilerek her biri için yapılacak hesaplamalarla toplam yatırım miktarı ortaya çıkacak.