Hayatımızın merkezi haline gelen ve neredeyse "onsuz hayat asla olmaz" diyebileceğimiz bağımlılıkla kullandığımız teknolojileri sağlıklı sınırlarda kullanmak zorundayız. Genç yaşlı her insanın kendine teknoloji detoksu uygulayacağı günler ve bölgeler artıyor

Ekranda SEO bağımlısı metinler okuyup yapay zeka ile hazırlanmış görüntüler izliyoruz. Hayatımızı teknoloji odağından bir süreliğine bile olsa kurtarmak müthiş bir lüks haline geldi. Telefon, bilgisayar, televizyon ekranı ya da kulaklık ve akıllı saat gibi cihazlar hayatımızın ayrılmaz parçası haline geldi. Ancak bu cihazların yanlış ve sınırsız kullanımı hem kısa vadede hem de uzun vadede insan sağlığına zarar verebilir. Göz yorgunluğundan işitme kaybına, uyku düzensizliğinden ruhsal sorunlara kadar birçok etki bilimsel olarak ortaya konmuş durumda. Bu yüzden yaş gruplarına göre sınırlamalar getirmek ve bazı temel kurallara dikkat etmek büyük önem taşıyor.

YAŞ GRUPLARINA GÖRE DEĞİŞİYOR
Küçük yaş gruplarında ekran süresi olabildiğince sınırlı tutulmalı. Özellikle 0–2 yaş döneminde ekran kullanımı tavsiye edilmez, yalnızca aile ile yapılan görüntülü görüşmeler istisna sayılır. 2–5 yaş aralığında ise ekran süresi günde bir saat civarında tutulmalı, içeriklerin kaliteli ve eğitici olması sağlanmalıdır. İlkokul çağındaki çocuklarda ekran kullanımını eğitim ve eğlence arasında dengelemek gerekir. Ekran başında geçirilen zaman, uyku düzenini ve fiziksel aktiviteleri engellememelidir. Ergenlik döneminde ise ekranların özellikle sosyal medya ve oyun amaçlı yoğun kullanımı uyku kalitesini bozar, ruh sağlığını etkileyebilir. Bu nedenle uyumadan en az bir saat önce ekran kullanımının bırakılması tavsiye edilir. Yetişkinlerde de uzun süreli ekran kullanımı göz ve kas iskelet sistemi sağlığı açısından risklidir. Bu nedenle 20-20-20 kuralı uygulanabilir: Her 20 dakikada bir, 20 saniye boyunca 6 metre uzağa bakmak gözleri dinlendirir.

DİNLERKEN YÜZDE 60 KURALI
Kulaklık kullanımı da dikkat edilmesi gereken bir diğer alandır. Uzmanların önerdiği "60/60 kuralı", yani sesin cihazın maksimum seviyesinin yüzde 60'ını geçmemesi ve kesintisiz dinlemenin 60 dakikayı aşmaması, işitme sağlığını korumak için önemlidir. Gürültülü ortamlarda sesi yükseltmek yerine aktif gürültü engelleyici kulaklık kullanmak daha güvenlidir. Çocuklarda ve ergenlerde işitme gelişimi devam ettiği için kulaklık kullanımı özellikle sınırlı tutulmalıdır. Akıllı saat ve akıllı gözlük gibi giyilebilir cihazlarda ise temel riskler farklıdır. En sık karşılaşılan sorun cilt tahrişi veya alerjik reaksiyonlardır. Bu nedenle cihazların bilekte ya da yüzde uzun süreli kesintisiz temasına ara verilmeli, ciltte kızarıklık veya kaşıntı olduğunda cihaz çıkarılmalıdır. Elektromanyetik alanların sağlığa zararına dair kesin bir kanıt bulunmamakla birlikte, üretici talimatlarına uymak en güvenli yaklaşımdır.

AKŞAM SAATLERİNDE AZALTIN
Tüm yaş gruplarında uyulması gereken ortak noktalar vardır. Uyku düzenini korumak için akşam saatlerinde ekran süresini azaltmak, kulaklığı düşük sesle ve sınırlı süreyle kullanmak, gözleri korumak için düzenli aralar vermek ve cihazların cilde zarar vermesini önlemek için temizlik ve kullanım talimatlarına dikkat etmek gerekir. Ayrıca işitme kaybı, gözde sürekli bulanıklık veya cihaz kullanımına bağlı cilt sorunları fark edilirse vakit kaybetmeden doktora başvurmak önemlidir. Teknoloji hayatımızı kolaylaştırırken sağlığımız üzerinde baskı da yaratıyor. Yaşa göre farklı sınırlar koymak, basit kuralları günlük alışkanlık haline getirmek ve ölçülü kullanım, hem çocukların hem yetişkinlerin hem de yaşlıların teknolojiden güvenli şekilde faydalanmasını sağlıyor.

YENİ LÜKS EKRANLARDAN UZAKLAŞMAK
Günümüzde genç ya da yaşlı fark etmeksizin herkes, zaman zaman kendine bir "teknoloji detoksu" uygulama ihtiyacı hissediyor. Ekran başında geçirilen saatler, sosyal medya akışları, SEO uyumlu metinler ve bitmeyen görsel bombardımanı, zihinsel ve bedensel sağlığı zorlamaya başladı.
Artık hayatı bir süreliğine bile olsa teknoloji odağından uzak yaşamak, adeta çağımızın en değerli lükslerinden biri haline geliyor. Bilimsel araştırmalar da bu uygulamaları destekliyor. Sürekli ekran maruziyetinin uyku bozuklukları, dikkat dağınıklığı ve sosyal ilişkilerde zayıflama yarattığı biliniyor.

Sonuç olarak, teknoloji detoksu artık sadece kişisel bir tercih değil; şehirlerin, kurumların ve ülkelerin de gündemine giren bir toplumsal sağlık politikası haline geliyor. Dijitalden uzak kalmanın bu yeni "lüksü", aslında herkesin yaşam kalitesini artırmak için erişmesi gereken bir gereklilik.
Kısa süreli teknoloji detoksu ise zihni tazelemek, uyku düzenini onarmak ve insan ilişkilerini güçlendirmek için etkili bir yöntem olarak öne çıkıyor. Bu konuda yalnız bireyler değil, şehirler, kurumlar ve ülkeler de bilinçli adımlar atıyor.
Dünyadan birkaç örnek...
FRANSA: Çalışanların akşam saatlerinde iş e-postalarına yanıt verme zorunluluğunu kaldıran 'disconnect' yasası ile teknoloji detoksunu yasal zemine taşıdı.
JAPONYA: Bazı şirketler çalışanlarına haftada bir "No Overtime Day" ile hem iş hem ekran kullanımını sınırlayarak zihinsel yenilenmeye fırsat veriyor.
ABD - KALIFORNIYA: Silikon Vadisi'nde teknoloji çalışanları için "digital detox camp" adı altında telefon ve bilgisayarsız doğa kampları düzenlenliyor.
HİNDİSTAN: Rishikesh gibi bölgelerde yoga ve meditasyon merkezleri, "teknolojisiz yaşam deneyimi" paketleriyle dijital dünyadan arınmayı teşvik ediyor.
İSVEÇ: "Allemansratten" (doğada özgür dolaşım hakkı) kültürü, dijital cihazlardan uzaklaşıp doğayla bağ kurmayı ulusal bir alışkanlığa dönüştürüyor.

İNTERNET VE TEKNOLOJİ DÜNYASINDA AYRICALIKLI SERVİSLER
Türk Telekom, müşteri memnuniyetini ve teknolojik yatırımları büyüme stratejisinin merkezine alırken, bireysel ve kurumsal müşterilerine uçtan uca yenilikçi hizmetler ile faydalar sunmayı sürdürüyor
Ayrıcalıklarla dolu Türk Telekom Prime; kahveden seyahate, e-ticaretten dijital servislere, bol GB'lı mobil tarifelerden yüksek hızlı fiber internet paketlerine kadar yaşamın her anına değer katıyor. Türk Telekom Prime, bu yıl 11'incisi düzenlenen İstanbul Coffee Festival'de katılımcılarla buluşuyor. Festival boyunca özel sanatçılar Prime sahnesinde yer alırken, Prime müşterileri indirimli bilet, özel festival giriş kapısı ve Prime Lounge alanındaki sürprizlerle festivali ayrıcalıklı bir şekilde deneyimliyor. Türk Telekom'un mobildeki büyümesini ve sunduğu ayrıcalıkları değerlendiren Zeynep Özden, şunları ifade etti: "Türk Telekom olarak Türkiye'nin dijital dönüşümüne öncülük etmeyi sürdürüyor, hayatın her alanında müşterilerimize fayda sağlıyoruz. Türk Telekom Prime ile sunduğumuz ayrıcalıklarla müşterilerimizin yaşamına değer katarken, fiber ve mobildeki gücümüze güç katmaya devam ediyoruz. Yılın ilk yarısında toplam abone sayımızı 54,2 milyona çıkarırken, mobil alanda 28,5 milyon aboneye ulaştık. Son on iki ayda 2,5 milyonu aşan faturalı net abone kazanımı ile yeni bir tarihi rekor seviyesine eriştik. Bu sonuçlar, güçlü altyapımız ve kararlılıkla hayata geçirdiğimiz müşteri deneyimi vizyonumuzun en somut göstergesidir. Özellikle faturalı segmentteki rekor büyüme, doğru stratejimizin sürdürülebilir değere dönüştüğünün en net kanıtıdır. Ağustos 2025 itibarıyla fiber uzunluğumuz 506 bin kilometreyi aştı. 5G ve yenilikçi teknolojiler için de büyük öneme sahip fiberi ülkemizin 81 ilinde uçtan uca sunmaya devam ediyoruz. Ayrıca 5G'ye geçişte gerekli olan fiberle bağlı 4.5G baz istasyonları oranımızı da dünyada 2030 için öngörülen hedefin üzerine çıkararak yüzde 55'e yükselttik."