Çalışma hayatına yönelik etkili bir denetim mekanizması kurmak çalışanların haklarının korunması bakımından son derece önemlidir. İşçilerin çalışma süreleri, ücretleri, kayıtdışı ile mücadele ve iş sağlığı gibi konularda yapılan denetimler işçilerin haklarının korunmasını sağlar. Ülkemizde çalışma hayatında denetimteftiş konusunda hangi noktada olduğumuzu anlamak için 2024 yılı faaliyetleri ile 2025 yılı hedeflerine bakabiliriz.

Çalışma hayatına yönelik teftişler, Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı Rehberlik ve Teftiş Başkanlığınca yapılmaktadır. Denetimler çalışma şartları ve çalışma ortamına ilişkin olarak yapılmaktadır. Çalışma şartlarına ilişkin denetimlerde; çalışma süreleri, yıllık izinler, ücretler, fazla çalışma, kayıtdışılık, çocuk, genç ve kadınların çalıştırılması gibi konulara bakılmaktadır. Çalışma ortamına ilişkin denetimlerde ise iş sağlığı ve güvenliği konuları denetlenmektedir.

2024 YILI DENETİMLERİ

Rehberlik ve Teftiş Başkanlığı, 2024 yılında 900 iş müfettişiyle 12 binden fazla işyerinde teftiş yaptı ve 2 milyon çalışana ulaştı. 2024 yılı boyunca 19 sektörde teftişler gerçekleştirildi. Çalışma şartlarına yönelik denetimler ulusal zincir market, restoran, konaklama, tekstil, maden, çağrı merkezi, geri dönüşüm ve tarım gibi sektörlerde yapıldı. Çalışma ortamına yani iş sağlığı ve güvenliğine ilişkin teftişler ise maden, inşaat, metal, gıda, tekstil, kauçuk, plastik, mineral, geri dönüşüm ve depolama gibi sektörlerde yapıldı.

DENETİMLER NASIL YAPILIYOR

Teftiş yapılacak sektörler çalışma hayatındaki sorunların öncelik sıralamasına göre belirleniyor. Ayrıca kuruma yapılan ihbar ve şikayetler ile kitle iletişim araçlarına yansıyan olaylarda denetim yapılan yerlerin belirlenmesini sağlıyor.

İşyerlerinde mevzuata aykırılıklar iş müfettişleri tarafından tespit ediliyor. Mevzuata uyumun sağlanması için işverenlere yönelik rehberlik ve bilgilendirme faaliyetleri yapılıyor. Mevzuata aykırılıkları olan hususlar giderilmediği takdirde işyerlerine idari yaptırım uygulanıyor.

2024 yılında yapılan teftişlerde yaklaşık 1,8 milyar lira işçi alacağı ile 710 milyon lira kamu alacağının ödenmesi sağlandı. Ayrıca mevzuata aykırı işlemleri nedeniyle işyerlerine 920 milyon lira idari para cezası uygulandı. Çalışanlar için hayati tehlike içeren hususlar nedeniyle 179 işyerinde iş durduruldu.