Çalışma hayatına yönelik olarak devletin yaptığı denetimler, çalışma hayatının düzenli olmasına önemli katkılar sağlamaktadır. İnsana yakışır işler ve iş ortamının oluşması için teftiş ve denetimlerin düzenli şekilde yapılması gerekir.

Ülkemizde çalışma hayatına yönelik denetimler, Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı tarafından yapılıyor. Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı Vedat Işıkhan'ın talimatıyla hem bakanlığın hem de Sosyal Güvenlik Kurumu'nun Rehberlik ve Teftiş Başkanlığı sahada daha da etkin bir denetim sürdürüyor.

Denetimlerin kapsamında genel olarak şu konular giriyor: Çalışma süreleri, ücretler ve primler, izinler, iş sağlığı ve güvenliği, kayıtdışılık, çocuk, genç ve kadınların çalıştırılması, istihdam ve işgücü piyasası uygulamaları...

Sadece bakanlığın Rehberlik ve Teftiş Başkanlığı bünyesindeki 900 iş müfettişi ile yapılan denetimlerde 2023 yılında yaklaşık 1,5 milyon çalışana ulaşılmıştı. 2024 yılında ise 2 milyon çalışana ulaşılması hedeflenmektedir.

Yapılan denetimlerde hedef işyerlerini cezalandırmak değil var olan eksiklikleri giderecek rehberlik yapmaktır. Denetimlerden ortaya çıkan eksikliklerin ve mevzuata aykırılıkların teftiş süreci içerisinde çözülmesine gayret ediliyor. Böylelikle insana yakışır iş ortamlarının olması sağlanıyor.

Çalışma hayatında denetimlerin şu dört temel hedefi gerçekleştirmek için yapıldığını söyleyebiliriz.

1. İşçilerin çalışma şartlarına yönelik denetimler yaparak çalışanların haklarını korumak. Bu kapsamda işçilerin ücret ve prim alacakları, yıllık izin uygulamaları ve resmi tatillerdeki çalışma durumları gibi konuların mevzuata uygunluğu titizlikle incelenmektedir.

2. Kayıtdışılığın önüne geçilmesi. Bu yolla kayıtdışı istihdamın kayıtlı hale gelmesi sağlanmakta, mevzuattan doğan devlet alacakları ödetilmekte ve işçilerin hak kayıplarının önüne geçilmektedir.

3. Çalışanlar için iş sağlığı ve güvenliği tedbirlerinin alınıp alınmadığını denetlemek. Çalışanların işle ilgili sağlık ve güvenliğini sağlamak öncelikli olarak işverenlerin yükümlülüğündedir. Denetimlerde işverenlerin bu yükümlülüğü yerine getirip getirmediklerin tespiti yapılarak gerekli önemlerin alınması sağlanmaktadır.

4. Denetimlerde sendikal hakların kullanılması ve yabancı çalışma izinlerine ilişkin tespitler yapmaktır.