Çalışanların 'ulaşılabilir olmama hakkı'
Hayatın her alanında dijitalleşmenin arttığını görüyoruz. Özellikle Covid-19 salgın döneminin etkisiyle birlikte her sektörde yoğunlaşan bir dijitalleşme yaşandı.
Geçmişte çok vakit alan işlerin bugün birkaç dakikada yapıldığını görüyoruz. Hayatı kolaylaştıran dijitalleşmenin elbette olumsuz etkilerine de maruz kalıyoruz. Her nimetin ve kolaylığın bir külfeti ve zorluğu da oluyor.
Mesela çalışma hayatında dijitalleşmenin yaygınlaşması nedeniyle çalışanların 'özel hayat' ile 'çalışma hayatı' arasındaki sınırların kaybolması ve iç içe geçmesi gibi önemli bir sorun ortaya çıktı.
Covid-19 salgınında işyerlerinin kapalı olması nedeniyle uzaktan çalışma ve evden çalışma gibi çalışma biçimleri öne çıktı. Salgın sonrası uzaktanevden çalışma önemli oranda azalsa da belli sektörlerde yaygınlaştı.
Salgın döneminde işlerin dijitalleşmesinin bugün de artarak devam ettiğini görüyoruz. Çalışma hayatının dijitalleşmesi çalışanların yeni sorunlarla muhatap olmasına neden oluyor. Her yerde ulaşılabilir olma durumu çalışanları "teknostres" denilen yeni tür bir strese maruz bırakıyor.
Çalışanlar işle ilgili bir gelişmeleri kaçırmamak için sürekli cep telefonlarına ve bilgisayara bakmak zorunluluğu hissediyor. Gruplardan kendilerine gelen iş talimatlarını, elektronik posta mesajlarını veya anlık mesajlaşma uygulamalarını devamlı kontrol etmek durumundalar.
Sürekli çevrimiçi olma durumu çalışanların temel haklarından biri olan dinlenme hakkını ellerinden alıyor. Aynı zamanda sürekli kontrol edilme duygusu çalışanların yorgunluk, uyku bozuklukları ve tükenmişlik gibi önemli sorunlar yaşamalarına neden oluyor.
Çalışanların dijitalleşmeye ilişkin yaşadığı bu konuya ilişkin Avrupa Birliği Parlamentosu İstihdam ve Sosyal İşler Komisyonu bir rapor hazırlamıştı. Ardından AB Parlamentosu 21 Ocak 2021 tarihinde "ulaşılabilir olmama hakkı" ile ilgili bir önerge kabul etmişti. Tavsiyeler içeren önerge taslağının 2'nci maddesinde "ulaşılabilir olmama" tanımı da şu şekilde yer almıştı: Çalışma saatleri dışında, dijital araçlar vasıtasıyla işle ilgili faaliyetlerle doğrudan ya da dolaylı olarak meşgul olmamaya veya iletişimlere katılmamaya ulaşılabilir olmama denir.