Bu hafta Perşembe günü 1 Mayıs "Emek ve Dayanışma Günü."1 Mayıs dünyanın her yerinde emekçilerin sorunlarının ve taleplerinin dile getirildiği sembolik bir gündür. 'İşçi bayramı', 'emek bayramı', 'emek ve dayanışma günü', 'çalışanların birlik, dayanışma ve mücadele günü' gibi farklı isimlerle anılsa da çalışanların ortak günüdür.

DÜNYADA1 MAYIS NASIL ORTAYA ÇIKTI

1 Mayıs 1886 tarihinde Amerika'da işçiler, günde 12 saat, haftada 6 gün olan çalışma süresinin, günlük 8 saate indirilmesi talebiyle iş bırakmışlardı. Bu eyleme müdahale edilmesi sonrası yaşanan elim olaylarda ve devamında polisler ve işçilerden hayatını kaybedenler olmuştu. İşçi liderlerinden bazıları idama mahkum edilmişti. Amerika'daki eylemin başladığı tarih olan 1 Mayıs daha sonra uluslararası nitelik kazandı. İlginçtir ki 1 Mayıs Amerika'da doğmuş olmasına rağmen orada 'Emek Günü" Eylül'ün ilk Pazartesi'dir.

ÜLKEMİZDE 1 MAYIS

Ülkemiz açısından 1 Mayıs'ın ilginç bir tarihi vardır. Bu tarihi ilginç kılan şey 1 Mayısla ilgili toplumsal algıdır. Sol siyasi hareketlerin emeğe yakın olduğu, sağ siyasi hareketlerin ise emeğe uzak olduğu algısı gerçekte bir yanılsamadır. Zira 1 Mayıs'ı yasaklayanların sözde emek dostu partiler, özgürleştirenlerin ise sağ muhafazakar partiler olduğunu görüyoruz.

İlk 1 Mayıs 1909'da Osmanlı döneminde kutlanıyor. Cumhuriyetin ilan edildiği yıl kutlamak yasaklanıyor. İnönü Hükümeti tarafından 1925'de çıkarılan Takrir-i Sükun Kanunu durum daha da kötüleşiyor. Bu dönemlerde 1 Mayıs işçi bayramı olarak değil de "Bahar Bayramı", "Bahar ve Çiçek Bayramı" olarak anılıyordu.

Merhum Menderes'le birlikte 1 Mayıs işçiler için anlamlı hale geliyor. 1 Mayıs 1960'da Başbakan Menderes radyodan ilk defa işçilerin bayramını kutluyor.

27 Mayıs darbecileri 1 Mayıs kutlamalarını yasaklıyor.

1975 yılından itibaren kitlesel kutlamalar başlıyor.

1977 yılında kanlı 1 Mayıs olayları yaşanıyor.

1979 yılında yasaklanıyor.

12 Eylül darbesiyle yasaklar daha sertleşiyor.

Merhum Özal iktidarıyla açık alanlarda kutlanmaya başlıyor.

2009'da Erdoğan tarafından resmi tatil yapılıyor. 1923'te İzmir İktisat Kongresinde 1 Mayıs'ın resmi tatil yapılması talebi 86 yıl sonra karşılık buluyor.

1979 YILI 1 MAYIS YASAĞI

27 Nisan 1979'da DİSK Genel Başkanı Abdullah Baştürk'ün şu açıklamayı yapıyor: "Emekçi halkımıza daha geniş ekonomik ve demokratik haklar vaadeden CHP, ülkemizin en kritik anında demokratik hak ve özgürlüklerin korunması ve genişletilmesi yolunda en ufak bir girişimde bulunmamış, tam tersine yeni tasarıları ile demokratik haklar kısıtlamaya kalkışmıştır... CHP ise demokrasi sınavında sınıfta kalmıştır."