Yılın özeti değil, yılın sınavı

Ajandalar kapanıyor ve dijital dünyanın en merakla beklenen karneleri bir bir yayınlanıyor. Müzik dünyasında tartışmaların hedef noktasında dijital müzik dinleme platformlarının karneleri var. Veriler, sadece kimin ne dinlediğini değil, aynı zamanda ülkenin gençliğinin ruh halini, müzikal yönelimini ve endüstrinin sessizce kabul ettiği üretim kalitesini de gözler önüne seriyor. Tabii tartışmalar da beraberinde geliyor.

Spotify Türkiye'nin 2025 verileri, yerli müziğe olan bağlılığı bir kez daha kanıtladı. En çok dinlenen isimlerde ve şarkılarda yerlilerin ezici üstünlüğü var.
Ancak listenin zirvesinde yer alan isimlere yakından baktığımızda, trendin sadece nicelikten ibaret olmadığını görüyoruz. Zirvenin yeni sahibi BLOK3 ve en çok dinlenen şarkı "Sevmeyi Denemedin", bize tek bir şeyi işaret ediyor: Genç kitle artık anlık ve sosyal medyayla entegre müziği tercih ediyor. İlk 10'da da BLOK3'ün toplam 4 şarkısı bulunuyor.
Listenin ilk 5'inde yer alan BLOK3, Ati242, Era7capone, Lvbel C5 modern Türkçe rap, drill ve hip-hop'ın yükselişinin işareti. Her ne kadar, yıl ortasında Uzi'nin "Bot basan isimler var" diyerek sahte dinlemeleri işaret etmesi, türdeşlerini topun ağzına atması zihinlerden silinmese de bu veriler şirketten geldiği için "inanarak" ilerliyoruz.
Bu isimler, 18-34 yaş arasındaki Z ve genç Y kuşağının duygusal ve sosyal ritmini yakalamışa benziyor.
Üretimleri, büyük prodüksiyonlar yerine, genellikle daha sade ve direkt bir dille gençlerin aradığı "cool" ve "isyan" damarını besliyor. Listenin geri kalanında yer alan Semicenk, Dedublüman, Manifest gibi isimler ise bu keskin dönüşüme rağmen popun ve arabeskin hâlâ güçlü birer sığınak olduğunu gösteriyor.
Listede yer alan Sezen Aksu, Gülşen, Yalın, Hande Yener, Ebru Gündeş, Simge ve Sertab Erener ise popun kaliteli formunun hâlâ çalıştığının göstergesi
Ancak beni asıl düşündüren, listenin üst sıralarında eski, köklü seslerin azlığı. Müzikte bir zamanlar kalite, derinlik ve uzun soluklu prodüksiyon önemliyken, Spotify verileri bize artık "frekansın" ve "içeriğin devamlılığının" kazandığını fısıldıyor.
Listelerin en çarpıcı ve üzücü verilerinden biri ise kadın sanatçıların görünürlüğü meselesi.
Top listelerde her yıl ilk 10'da yer bulan Sezen Aksu'yu ayrı tutarsak, listelerdeki kadın varlığı dikkat çekici şekilde sınırlı.
Bünyesinde global destek gören bir kadın sanatçı listesi olmasına rağmen böyle bir başlığın olması bile, kadınların ana listelerde yeterince yer bulamadıklarının acı bir kanıtı olarak önümüzde durmaya devam ediyor.
LİSTELERİ DOMİNE ETMESİNDEN RAHATSIZLAR
Öte yandan sanatçılar, toplam dinlenme hacimlerinin, listelerdeki sırasıyla orantılı olmadığını düşünüyor.
Bu durum, listede sadece popülaritenin değil, aynı zamanda tür ağırlığının ve algoritma/editör tercihlerinin de etkili olduğunu düşündürüyor.
Bazı sanatçıların sürekli olarak editörler tarafından öne çıkarılması ve listelerde yer almasının, popülerliği yapay bir biçimde oluşturduğu ve bu durumun diğer türlerin organik yükselişini engellediği düşüncesi de büyük tartışmalardan biri.
Pop müziğin ve diğer geleneksel türlerin dinlenme stilleri ile rap/trap müziğin viral ve single odaklı tüketim tarzının, listeleri farklı etkilediği düşüncesi.
Sanatçılar, kendi türlerinin dinleyici kitlesinin sadık olmasına rağmen, kısa süreli viral etkilerin, listeleri domine etmesinden rahatsız.
Özetle, pop sanatçılarının Spotify 2025 Wrapped'a tepkileri, temelde "Bizim dinlenmelerimiz neden listelere yansımıyor" sorusu etrafında toplandı ve bu durum, Spotify'ın liste hazırlama metodolojisine, algoritma şeffaflığına ve rap müziğin sektöre olan baskın etkisine yönelik ciddi eleştirileri beraberinde getirdi.