Sahnede ya da listelerde yer alan şarkıların kim tarafından yapıldığını fark ediyor muyuz Peki, kadın-erkek, sahnede gerçekten eşit mi
Sanatçı verilerinin sanatçılar yararına kullanıldığı data platformu Chartmetric'in "Make Music Equal 2025" (Müziği Eşitle) raporu yayınlandığında, kafamda sorular dönüp durdu. Dünya çapında 230 ülke, 1000'den fazla müzik türü, binlerce sanatçı... Ve her biri, "Kimin sesi daha çok duyuluyor" sorusuna kendi cevabını veriyor.
Raporun en çarpıcı verilerinden biri, 2020'de en popüler 100 sanatçının yalnızca yüzde 26'sının kadın olmasıydı. 2024'te bu oran yüzde 33'ü aştı ama hâlâ gidecek çok yol var. Popülerlikte artış var gibi görünse de işin perde arkasına geçtiğimizde tablo çok da net değil. Kadın sanatçılar televizyon dizilerinde erkeklerle neredeyse eşit temsile sahipken (kadın yüzde 26, erkek yüzde 29), sinemada bu oran yüzde 15'e, video oyunlarında ise yüzde 6'ya kadar düşüyor.
Bu bana biraz "ışığı açtığımızda her şey iyi görünüyor ama karanlıkta hâlâ çok şey gizli" dedirtiyor.
İşin müzik türleri cephesinde de işler pek adil değil. Latin ve R&B müzikte kadın sanatçıların temsili artarken; rock, elektronik ve klasik müzikte erkek egemenliği hâlâ sürüyor.
Pandemi sonrasında kadın solo sanatçıların sahnedeki görünürlüğü yüzde 3 artmış. Turneye çıkmanın maddi yükü gruplara göre daha az olduğu için bu artış, ekonomik dinamiklerin de bir yansıması olabilir.
Yayınlanan şarkı sayılarına baktığımızda ise solo müzik yapan kadın sanatçıların üretimi yüzde 2 artarken, erkeklerde bu oran yüzde 5.
Gruplarda ise yüzde 8'lik bir düşüş söz konusu. Kadınlar sahnede biraz daha görünür oldu ama sesin duyulması için hâlâ çok bağırmaları gerekiyor.
Bu rapor sadece rakamlardan ibaret değil. Festival programcılarına, plak şirketlerine, müzik platformlarına seslenen net bir uyarı. Kimi ne kadar görünür kılıyorsunuz Çünkü sahnede bir kadın daha yer alabiliyorsa, bunu yalnızca sesiyle değil; inadıyla, sabrıyla ve çoğu zaman tüm yapıya rağmen başarabiliyor. Ve müzik, eşitlik olmadan tam olamıyor.
Dikkat çekenler
◊ Madrigal, merakla beklenen ikinci stüdyo albümleri "Sana Ait"i sevenleriyle paylaştı. 7 şarkının yer aldığı albüm yine duygudan duyguya transfer ediyor. Çalışmanın yıldızları ise "Sana Ait", "Ağır Roman" ve "Güneş Doğacak".
◊ Edis ve Zeynep Bastık, yazın en dikkat çekici buluşmasına imza atıyor. Edis'in ikinci albümünde yer alacak olan bu gece yayınlanacak "Yatakta Kardiyo" İngilizce-Türkçe sözleri, pop, rap, Afrobeat'i bir araya getiren düzenlemesiyle dikkat çekecek. Söz ve müziği Shahriyar Ramazanzade imzası taşırken, düzenlemede Bahti, Ozade ve Koastal Kings yer alıyor. Tam bir yaz şarkısı sizleri bekliyor.
◊ Mavisakal'ın kült albümü "Kan Kokusu" ve "İki Yol-Senfonik" 2025 remastered halleriyle, yıllar süren bekleyişin ardından nihayet Tamar Records etiketiyle dijital platformlarda yerini aldı.