Rusya ve Suriye: Karşılıklı beklentiler

Suriye Devlet Başkanı Ahmet Şara, beklenilen Rusya ziyaretini gerçekleştirdi. Bu, Putin'in uzun süredir beklediği bir görüşmeydi. Açıkçası arka plan çalışmaları da yapılmış, süreç Ankara üzerinden dizayn edilmişti. Türkiye, bu yakınlaşmaya olumlu bakıyor. Rusya'nın Suriye'de ekonomik çıkarları bulunuyor.

Esad dönemiyle sınırlı olmayan, Sovyetler Birliği'ne kadar uzanan Rusya-Suriye ilişkileri tarihsel bir derinliğe sahip. Şimdi ise Esad'ın düşmesine zımnen yeşil ışık yakan Rusya, yeni dönemde ilişkileri yeniden düzenlemek istiyor. Hatta Suriye'nin kalkınmasına yönelik yeni yatırımlar da gündemde.

Ancak bunun için Suriye'nin yeni yönetiminin, yani eski düşmanlarıyla ortak paydada buluşması gerekiyor. Tahıl, enerji, doğalgaz, limanlar ve askerîvarlık, bu görüşmelerin temel başlıkları arasında yer alıyor.

Rusya Devlet Başkanı Putin ile Suriye Devlet Başkanı Şara arasındaki diyalog dikkat çekiciydi. Şara'nın esprili üslubu, görüşmenin havasını yumuşattı. Özellikle"Merdivenler çok yüksek, iyi ki spor yapıyoruz; zorlanmadık"cümlesi, Putin'e yönelik sarkastik bir yaklaşım içeriyordu. Şara'nın bu tutumu, diplomatik nezaket içinde siyasi zekâsını da yansıtıyordu.

Putin'in tavrı, beden dili ve kelimeleri birçok itirafı barındırıyordu. Karşısındaki kişiye gösterdiği saygı dikkat çekiciydi. Eski düşman dahi olsa Putin,"davası olan"kişilere saygı duyar. Ancak bu"dava"anlayışı Rusya'yı hedef aldığı anda,"terörist"tanımı devreye girer...

Sonuç itibarıyla Rusya, Suriye'de kalmak istiyor. Ankara da buna sıcak bakıyor; bu konuda arka plan çalışmaları hem yapılmış hem de sürdürülüyor. Şara, yeni ilişki biçimini benimsemiş görünüyor. Eğer karşılıklı çıkarlar üzerinde uzlaşılırsa, bu durum bölgesel dengeleri değiştirebilecek nitelikte olur.

Rusya'yı İsrail-ABD ittifakına karşı bir denge unsuru olarak tanımlamak mümkün. Suriye'nin istikrara, yatırıma ve sermayeye ihtiyacı var. Zira herkes biliyor ki ekonomik çıkarların benimsendiği yerde, istikrar da tesis edilir.

Putin'in"Bizim için Suriye halkının çıkarları her zaman önemli oldu"cümlesi aslında şu anlama geliyor:
"Dün Esad, bugün siz… Eğer halkın tercihi sizseniz, benim tarafım da sizsiniz."

Ahmet Şara'nın Esad'ıgeri istemesi ihtimal dâhilinde; ancak bunun Tartus karşılığında bir pazarlık unsuru hâline getirilmesi gerçekçi görünmüyor. Öte yandan Esad'ın kontrolündeki finansal kaynaklar dikkat çekici; Suriye Devleti bu varlıkların geri kazanılması için adım atmalıdır.