Milyarlarca dolarlık kulüp bütçeleri, yayın hakları, sponsorluklar, bilet ve forma satış gelirleri ve yarattığı istihdam ile futbol, artık yalnızca bir spor dalı değil; aynı zamanda dev bir endüstridir. Ancak bu büyük endüstri, aynı zamanda oldukça sorunlu bir yapıya sahiptir.

Tuğrul Akşar yıllardır bu endüstrinin ekonomisi, finansmanı ve yönetsel sorunları üzerine araştırmalar yapıyor, yazılar kaleme alıyor. Akşar, yeni çıkan "Futbolda Eşitsizliğin Bedeli" adlı kitabında "Son tahlilde futboldaki tüm sorunların temelinde gelir dağılımı eşitsizliği yatar..." diyerek temel meseleyi net bir şekilde ortaya koyuyor. Devamında ise şu çarpıcı tespiti yapıyor:

"Bugünkü futbolda tüm ekonomik ve finansal sorunların kaynağı, UEFA ve FIFA'nın optimizasyon yerine, maksimizasyon peşinde koşmasıdır. Kar maksimizasyonunun yerini kaynak optimizasyonu almadığı sürece zengin daha da zenginleşecek, yoksul daha da yoksullaşacaktır. Merkez liglerin refahı azalırken, çevre liglerin ekonomik ve finansal krizleri daha da derinleşecektir."

Akşar'ın ifadesiyle "Bu da futbolun ölümü anlamına geliyor."

Avrupa futbolunda dönüşüm

Avrupa'da futbol son 25 yılda önemli bir değişim ve dönüşüm geçirdi. Bunlardan ilki, parasallaşıp ticarileşen futbol, finansal bir karaktere büründü. İkinci olarak, Avrupa futbolunda bir "merkez-çevre lig" yapılanması oluştu. Pastadan en büyük payı alan "kartelci" beş büyük lig "Premier Leauge, Bundesliga, La Liga, Serie A ve Ligue1" merkez lig olarak konumlanırken, diğer tarafta bizim de aralarında olduğumuz 50 ülkenin ligleri yarı çevre ve çevre olarak konumlandı.

Akşar'a göre merkez liglerin hegemonyaları daha da pekiştirilip refah seviyeleri daha da arttırılırken, diğer grup "sefalete ve finansal krizlere itildi."

Paran kadar oyna

Özetle, futbol finansallaştı. Mali yapı önemli oldu. Servet ve gelir, merkez liglere akarken; çevre ligler yoksullaştı. Küreselleşme yaşamsal hale geldi. Ücretler bazı liglerde sürdürülemez boyutlara ulaştı. Kulüplerin malı yapıları sürdürülebilir olmaktan uzaklaştı. Finansal futbol yapılanması çevre liglere kriz ve yoksulluk getirdi. Neoliberal politikalar eşitsizliği daha da arttırdı.

Geldiğimiz noktada, Akşar'ın çarpıcı biçimde işaret ettiği gibi, merkez liglerde para konuşurken, çevre liglerde "paran kadar oyna ekonomisi" ortaya çıktı.