Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı Alparslan Bayraktar'ın önceki gün düzenlediği basın toplantısında verdiği rakamlar, Suriye'deki tablonun vahimliğini gözler önüne serdi.

2011'de elektrik üretiminde 8 bin 500 megavatlık kurulu gücü olan bir ülke, 2022 verilerine göre 3 bin megavata gerilemiş. 2024 yıl sonu itibarıyla durumun daha da kötüleştiğine, Suriye'nin yaklaşık yüzde 60'ının karanlıkta olduğuna şüphe yok. Türkiye tam da bu noktada Suriye'yi tekrar elektriğe kavuşturmak için harekete geçiyor. Yarın Türkiye'den bir heyetin Suriye'ye gitmesi ve durumu bizzat tespit etmesi bekleniyor. Bakan Bayraktar, "Çok hızlı bir şekilde Suriye'de elektriğin olmadığı yerleri elektrikle buluşturmalıyız. Burada öncelikle ithalatla bunu yapacağız. Orta vadeli planlarla da biz elektrik kurulu gücünü, oradaki üretim kapasitesini artırmakla alakalı planlama içerisindeyiz. Güçlü bir özel sektörümüz var. Onların dinamizmi, devlet kurumlarımızın tecrübesi ve varlığıyla bu uzun dönemde Suriye'nin enerji altyapısının inşasında birlikte çalışacağız" dedi.

İşte, Bayraktar'ın basın toplantısından satır başları:

SURİYE'NİN ENERJİ PLANI HAZIR

-"9 Aralık'ta kabinedeki sunumumuzda Suriye'nin özellikle enerji altyapısıyla alakalı "Türkiye olarak ne yapabiliriz. Burada hazırlıklarımız nedir" gündemimiz vardı. Hemen akabinde de Sayın Cumhurbaşkanımızın da bu konuda talimatları oldu.

-Biz Suriye'ye, halihazırda kuzeye elektrik tedariki yapıyoruz. Kuzeye akaryakıt, LPG yani tüp gaz dediğimiz LNG'yi özellikle İdlib'den başlayarak Afrin, bizim Barış Pınarı, Zeytin Dalı kapsamında kalan bölgelerin tamamında şu anda enerji faaliyetlerimiz var.

-Yaklaşık 210 megavatlık kapasitede elektriği uzun zamandır veriyoruz. Üç iletim noktası, dört de dağıtım noktasında olmak üzere o bölgelere elektrik sağlıyoruz. Şu anda onların kapasitesini artırmakla alakalı bir çalışma içerisindeyiz.

-Özellikle elektrik iletimi, yani altyapı tarafıyla ilgili konular ve enerjinin diğer alanlarıyla alakalı bir heyeti belki cumartesi günü oraya göndermeyi planlıyoruz. Gelişmelere göre bu heyete ben başkanlık edebilirim ama onun da şartlarının oluşması lazım.

-Suriye, elektriğinin neredeyse yüzde 60'a yakınını petrolden yapıyor. Geri kalan kısmın yüzde 38'i doğal gazdan. Elektrik iletim ve dağıtım hatlarındaki eksiklikleri yerinde tespit etmemiz lazım. Savaş öncesi dönemde özellikle bizim Birecik Barajı, Birecik HES'ten, Halep'e giden bir 400 kilovoltluk yüksek gerilim şebekemiz vardı. Onun Çobanbey'den sonraki kısmıyla ilgili akıbeti bilmiyoruz.

-Çok hızlı bir şekilde Suriye'de elektriğin olmadığı yerleri elektrikle buluşturmalıyız. Burada öncelikli etapta ithalatla. Orta vadeli planlarla da biz elektrik kurulu gücünü, oradaki üretim kapasitesini arttırmakla alakalı bir planlama içerisindeyiz.

-Suriye'de her şeye ihtiyaç var. Altyapıda bütün bir master planını oradaki liderle beraber çalışacağız. Ve o çerçevede de herkes ne yapabilirse, üzerine ne koyabilirse bakacağız.

-Lübnan'a elektriği Suriye üzerinden ulaştırmamız söz konusu olabilir.

-Birleşmiş Milletler ve Dünya Bankası'nın değerlendirmesine göre 250 ila 500 milyar dolar arasında, bazı kaynaklara göre ise 1 trilyon dolara kadar bir bütçeye, Suriye'nin genel anlamda altyapısı ihtiyaç var.

-Dolayısıyla biz aynı zamanda Suriye'deki doğal kaynaklardan yani petrol, gazdan Suriye'nin yeniden inşası için yararlanmak üzere bir bir çalışma içerisindeyiz. Çünkü Suriye'nin özellikle 2000'li yılların başında 600 bin varile ulaşan günlük petrol üretimi olmuş, bu şimdilerde 30 bin varillere gerilemiş durumda.

-Suriye'den Türkiye'ye bir petrol boru hattı oluşturulması, bizim Irak-Türkiye petrol boru hattıyla bunun birleştirilmesi, Katar gazının Suriye üzerinden Türkiye ve Avrupa'ya gitmesi gibi daha şu anda epey bir olgunlaşması gereken konu var. Ama bizim özellikle petrol ve doğalgaz, yakın planda çalışabileceğimiz iki alan gibi duruyor.

-Güçlü bir özel sektörümüz var. Onların dinamizmi, devlet kurumlarımızın tecrübesi ve varlığıyla beraber uzun dönemde Suriye'nin enerji altyapısının inşasıyla alakalı çalışacağız.

-Türkiye'den Suriye'ye geri dönmeyi düşünenlerin yarısı hemen şimdi dönmeyi düşünüyor. Bir kısmı da en temel hizmetlerin; elektriğin, altyapının olmadığı bölgelerde yaşayanlar. Dolayısıyla Suriye'nin inşası ve ihyası bir anlamda bu açıdan da önem taşıyor. Bu anlamda biz üzerimize düşeni yapmaya hazırız.

-Biz nasıl Gabar petrolünü 38 kilometrelik boru hattıyla İdil'e getirip ITP'ye bağlıyorsak benzer şey yapılabilir. Ve dolayısıyla Suriye petrolü buradan da dünyaya veya işte Türkiye'deki rafinerilere açılabilir.

BU KIŞ GAZ SIKINTISI YOK

-Somali'de farklı ülkelerle işbirliğine hazırız. Teklifler var.

-Karadeniz gazıyla alakalı da teklifler var. Karadeniz ve Bulgaristan offshorundaki arama faaliyetleriyle ilgili de teklifler var.

-Önümüzdeki iki-üç yıl içerisinde özellikle LNG'de çok ciddi bir bollaşma olacağını öngörüyoruz. 5.8 milyar metreküplük doğalgaz depolama kapasitemizin 2028'de 12 milyar metreküpe çıkması gerekiyor

-Depolarımız yüzde 90'larda dolu şu anda. Yani kışın inşallah herhangi bir sıkıntı öngörmüyoruz.

50 MİLYAR DOLARLIK IRAK HATTI

-Irak-Türkiye boru hattını deprem ve sel nedeniyle Silopi'den Ceyhan'a kadar bakıma aldık. Ve o zaman akış durmuştu biliyorsunuz.

-4 Ekim 2023 itibarıyla, "Hazırız, gönderin" dedik. Bugün, yani 15 ay oldu ve Irak'tan herhangi bir petrol Türkiye'ye gelmedi.

-Biz de hep şunu söylüyorduk; "Bu aslında Erbil'le Bağdat'ın arasındaki anlaşmazlıktan kaynaklanıyor." Nitekim bu geçtiğimiz 15 ay bunu teyit eder mahiyette oldu. Anlaşamadılar.

-Iraklı muhataplarımıza da söyledik. Kalkınma Yolu'nu bir enerji yoluna dönüştürmemiz lazım. Çünkü siz bu hatta 1.4 milyon varil petrol koyarsanız aslında 50 milyar dolarlık bir yıllık petrol ticaretinden bahsediyoruz.