"INTEL'in sorunları yalnızca parayla çözülemez. Şirketin en çok ihtiyacı olan şey müşteriler ve yenilikçi yeni ürünler. Kişisel bilgisayarlar için çip üretiminde Advanced Micro Devices ve Qualcomm'un, yapay zekâ işlemcileri üretiminde ise Nvidia'nın çok gerisinde. Intel'in diğer şirketler için yarı iletken üreten dökümhane bölümü ise Tayvanlı TSMC'nin oldukça gerisinde."

The New York Times, 'Intel'in Uzun ve Acılı Çöküşü' başlıklı nefis analizinde yukarıdaki tespitleri yapmış. Dev çip üreticisi teknoloji mezarlığında Kodak, Sharp, EA, Sony, Nintendo, Nokia vs'nin yanına mı gömülecek yoksa hükümet hamlesi ile küllerinden yeniden mi doğacak bilinmez... Kesin olan şu; Intel artık ABD yönetimini içine almış durumda. Bu yüzden hiçbir şey eskisi gibi olmayacak...

Hadi gelin bugünün anlı şanlı tüm şirketleri için kıssadan hisse diyelim ve Intel gelişmelerinin izini birlikte sürelim...

ÖNCE İSTİFASINI İSTEDİ

Artık eminiz. Donald Trump başkan olduğu sürece hiçbir şeye şaşırmayacağız. 12 Ağustos'ta bu köşede "Bay Çip' giderse Intel kurtulur mu" başlıklı bir yazı kaleme almıştım. ABD Başkanı Donald Trump Intel CEO'su Bay Çip lakaplı Lip-Bu Tan'ı istifaya davet etmişti. İstifa davetinin resmi bir sebebi vardı. ABD merkezli Cadence Design Systems şirketi Çin Ulusal Savunma Teknolojisi Üniversitesi'ni temsil eden paravan şirketlere çip tasarım yazılımı ve donanımını yasadışı olarak sattığını, ihracat yasaklarını ihlal ettiğini kabul etmişti. Adalet Bakanlığı 28 Temmuz'da yaptığı açıklamada, şirketin 140 milyon dolardan fazla tazminat ödemeye razı olduğunu da duyurmuştu. Cadence'in o dönemki tepe yöneticisi ise Intel'in mevcut CEO'su Lip-Bu Tan'dı. Trump işte bu nedenle bir sosyal medya mesajı yayınlamış ve Tan'ın istifasını istemişti.

Söz konusu yazımda dikkat çektiğim bir noktayı hatırlatmamda fayda var. Aslında Tan'ın istifasının istenmesi ABD yönetiminin Intel'i cezalandırmak için attığı ilk adımdı. Intel Çin'deki yatırımlarını ABD'ye kaydırma sözü vermiş, 28 milyar dolarlık yatırımla Ohio eyaletinde iki adet fabrika kuracağını açıklamıştı. 2022'te duyurulan projenin açılış tarihi sürekli öteleniyordu.

Trump yönetimi bu proje için 1.5 milyar dolarlık federal fon taahhüdü ve eyaletten 2 milyar dolarlık bir teşvik paketi alan Intel'in kendilerini oyaladığını düşünüyordu.

En son 2028 yılına ertelenme duyurulunca bardak taştı. Ve Intel'in cezalandırılma süreci CEO'nun istifasının istenmesiyle başladı.

Tan ve Intel tam köşeye sıkıştı diyorduk ki birkaç gün sonra Trump'ın alıştığımız ters köşelerinden biri daha geldi.

KABUL EDİP ÖVDÜ

Trump kendine ait sosyal medya platformundan şu gönderiyi paylaştı:

"Intel'den Bay Lip-Bu Tan, Ticaret Bakanı Howard Lutnick ve Hazine Bakanı Scott Bessent ile görüştüm. Toplantı çok ilginçti. Başarısı ve yükselişi inanılmaz bir hikâye. Bay Tan ve Kabine üyelerim önümüzdeki hafta birlikte vakit geçirecek ve bana önerilerde bulunacaklar. Bu konuya gösterdiğiniz ilgi için teşekkür ederim!"

Trump istifasını istediği Tan ile görüşmüş üstelik kendisine iltifatlar yağdırmıştı. Nedeni geçtiğimiz hafta sonu ortaya çıktı.

Intel, ABD Başkanı Donald Trump yönetimiyle bir anlaşma yapıldığını ve hükümetin Intel hisselerine 8.9 milyar dolarlık yatırım yapacağını duyurdu.

Açıklamada, hükümetin Intel'deki yatırımının pasif bir sahiplik olacağı, yönetim kurulu temsilciliği veya başka bir yönetim ya da bilgi hakkı içermeyeceği aktarıldı.

Ayrıca açıklamada, hükümetin hissesinin, daha önce Intel'e yerli yarı iletken üretimini artırmak amacıyla hayata geçirilen "CHIPS ve Bilim Yasası" kapsamında tahsis edilen ancak henüz ödenmemiş 5.7 milyar dolarlık hibe ve şirkete tahsis edilen 3.2 milyar dolarla finanse edileceği ifade edildi.

APPLE TALİMATLA ÇİP ALMAK ZORUNDA KALIR MI

ABD Başkanı Donald Trump Intel hisselerinin alımıyla ilgili de bir açıklama yaptı ve, "ABD'nin, daha da inanılmaz bir geleceğe sahip büyük bir Amerikan şirketi olan Intel'in yüzde 10 hissesinin tamamen sahibi olduğu ve kontrol ettiğini bildirmekten büyük onur duyuyorum"