UYGULANMAKTA olan ekonomi programının sonuçları belirginleşmeye başladı.

Rezervlerde artış, cari açıkta iyileşme ve en önemlisi enflasyonda düşüş söz konusu. Ancak süreçte özellikle kur artışının yavaşlaması, krediye ulaşımın eskisi kadar kolay olmaması, maliyetlerde artış gibi sebeplerden zorlanan firmalar var. Pandeminin yarattığı tüketim çılgınlığına aldanıp yatırım yapan ve borç altına girenlerin üstlendiği yük de cabası...

Malum, geçmişte firmaların zorlandığı bazı dönemlerde devreye Finansal Yeniden Yapılandırma (FYY) girdi. Özel ve kamu bankalarında 25 yılı üst yönetimde olmak üzere 33 yıl aktif bankacılık görevi gerçekleştirdikten sonra 2020'den bu yana finansal yönetim danışmanlığı yapan Cengiz Göğebakan, geçtiğimiz günlerde Ekonomi Gazetesi'nde FYY ile ilgili ilginç tespit ve önerilerde bulundu. Tecrübeli bankacının geçmiş gözlemlerini özellikle firmaların zora girmeden ayakta durması açısından dikkate almakta fayda var. Gelin, şimdi madde madde özetlediğim, Göğebakan'ın hayati önem taşıyan tespit ve önerilerine bir göz atalım.

FYY NEDEN ÖNEMLİ

Reel sektör, kısıtlı sermaye ve gelişmemiş finansman teknikleri nedeniyle kur-faiz-enflasyon oynaklıklarına karşı kırılgandır.

Hedge, swap, future, option gibi risk yönetimi araçlarına erişim sınırlı ve maliyetlidir; nitelikli işgücü eksikliği kırılganlığı artırır.

FYY, resesyon dönemlerinde şirketlerin ayakta kalması ve ekonomiye kazandırılması için kritik bir mekanizmadır.

2018 sonrası artan finansal oynaklık, işletmelerin borç ödeme gücünü zayıflatmış ve FYY ihtiyacını artırmıştır.

Firmalar bozulma eğilimi başlamadan önce Önleyici Finansal Yapılandırma uygulanmalı; erken teşhis-erken tedavi rutin hale gelmelidir.

Geç kalınması hem bankalar hem de firmalar için daha yüksek maliyet yaratır.

İstanbul Yaklaşımı (2002), Anadolu Yaklaşımı (2006-2007) ve 2018 FYY çerçevesi geçici kaldı; kapsam ve araçlar kalıcı finansal sağlık yaratmakta yetersizdir.

FYY sadece finansal değil, operasyonel yeniden yapılandırma ile birlikte yürütülmelidir (nakit akışı, stok, üretim, süreç optimizasyonu, hedge kullanımı).

Temel çözüm önerileri:

Kalıcı yasal çerçeve oluşturulmalı; FYY kriz dönemleri dışında da uygulanabilir olmalıdır.

Bankaların anlaşmayı isteğe bağlı imzalaması (yüzde 10 pazar payı dışarıda) süreci aksatmaktadır; standartlaştırma sağlanmalıdır.

KOBİ'ler için hızlı/düşük maliyetli model yaygınlaştırılmalı; limitler güncellenerek yaklaşık 10 milyon dolar borca kadar kapsama alınmalıdır.

FYY kapsamı vergi-SGK, tedarik ve piyasa borçlarını da içermelidir; küçük alacaklılara farklı vadeler tanınabilir.

Monitoring süreçleri güçlendirilmeli; erken bozulma sinyalleri tespit edilerek zamanında müdahale edilmelidir.

Limit bloke etmek yerine nakit akışına uygun çözümler uygulanmalı; amaç tasfiye değil borç ödeme gücünü geliştirmektir.

Başarı kriteri tüm borçların tasfiyesi değil, sermaye-borç-EBITDA dengesinin optimizasyonu olmalıdır.

Tüm yeniden yapılandırma işlemleri zimmet suçu dışında tutulmalıdır; karar süreçleri hızlanır.

SERMAYE DESTEĞİ VE DÜZENLİ DENETİM

Hakem Heyeti etkinleştirilmeli; çözümsüzlükte düzenleyici-denetleyici bağımsız kurullardan uygun görüleni yönlendirici rol üstlenmelidir.

FYY kapsamındaki işletmelerin işletme sermayesi ihtiyaçları için asgari 3 yıl vadeli KGF kefaletli ek finansman sağlanmalıdır.