RUSYA Devlet Başkanı Vladimir Putin'in Suriye Özel Temsilcisi Aleksandr Lavrantyev'in, Suriye'nin Türkiye'den topraklarındaki askeri gücünü çekeceği hususunda istediği resmi güvence verilmediği için iki ülke arasındaki normalleşme görüşmelerinin geçen sonbahardan bu yana kesildiği yolundaki açıklaması, gündemimize bu kez "güvence" meselesini sokmuş bulunuyor.

Lavrantyev, önceki gün TASS ajansına verdiği demeçte, "Suriye tarafının toprakları üzerinde bulunan Türk askeri birliklerinin uzun dönemde çekileceği konusunda güvenceler almayı gerekli gördüğünü" belirtmiş.

İlginç olan bir nokta, Lavrantyev'in "Bu birliklerin yakın gelecekte çekileceğini kimse söylemiyor" diyerek, aslında kısa döneme dönük bir çekilme beklentisinin bulunmadığını da hissettirmesidir.

Hatta, Türk tarafının da muhtelif kademelerde "Suriye'de kalmayacakları", "belli uygun koşullar karşılandığında er ya da geç çekilecekleri" hususunda gayri resmi beyanlarda bulunduğunu da söylüyor.

Rus diplomata göre, mesele "Türk tarafının bunu resmi hale getirmek istemiyor olması."

Bu ifadeleri, Esad hükümetinin sözlü beyanlar değil, yazılı ve bağlayıcı bir güvence istediği, Türkiye'nin de buna yanaşmadığı şeklinde yorumlayabiliriz.

strong class'read-more-detail'Haberin Devamı

Lavrantyev'in Esad rejiminin talebine belli bir anlayışla yaklaştığını belirtmek mümkün. Şöyle ki, Rus diplomat, bugün Türkiye'nin Suriye'de "işgal ettiğini" söylediği toprakların büyüklüğünün "neredeyse Lübnan'ın iki katı kadar" bir alanı kapladığını ifade ediyor. Bu durum sürerken, Suriye hükümetinin Türkiye ile müzakere yapmasına Suriye halkının anlam veremeyeceğini kaydediyor.

Putin'in temsilcisinin Türkiye'nin bulunduğu toprakların genişliği konusunda yaptığı Lübnan benzetmesi dikkat çekicidir. Türkiye, bugün Suriye'de Fırat'ın batısında İdlib ile Zeytin Dalı, Fırat Kalkanı harekât bölgeleri ve doğusunda ise Barış Pınarı harekât bölgesinde olmak üzere dört ayrı sahada değişen derinliklerde askeri birlik bulunduruyor.

Milli Savunma Bakanı Yaşar Güler, geçenlerde "Aljazeera.net"e verdiği mülakatta, "Halihazırda Suriye sınırımızın yüzde 63'ü ileriden kontrol altına alınmıştır" diye konuşmuştu. Güler'in sözlerinden hareketle, 911 kilometre uzunluğundaki sınırın üçte ikisine yakın bir bölümünde TSK'nın Suriye sınırının içinde varlık gösterdiğini belirtmeliyiz.

Anlaşıldığı kadarıyla, Türkiye'nin askeri varlığının geleceğine ilişkin sorular Türkiye ile Suriye arasındaki normalleşme arayışlarında bu aşamada en kritik mesele haline gelmiş bulunuyor.

strong class'read-more-detail'Haberin Devamı

Peki, Türkiye Suriye'den ne zaman ve hangi koşullarda çekilecektir

Aslında Ankara cephesinde bu konuda yapılmış birçok beyan var. Bunlar arasında en kuvvetli açıklamalardan biri, 4 Ekim 2018 tarihinde Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan'dan gelmişti. Erdoğan, TRT'ye mülakatında Türkiye'nin Suriye'den çekilmesi yönünde yapılan bazı çıkışları eleştirirken, "Biz orayı terk etmeyeceğiz. Ne zaman ki Suriye halkı seçimleri yapar, seçimlerini yaptıktan sonra biz Suriye'yi sahiplerine terk eder ayrılırız" demişti.

Erdoğan, geçen yıl Suriye Devlet Başkanı Beşar Esad'ın Türkiye Suriye'nin kuzeyinden çekilmediği sürece kendisiyle görüşmeyeceğini söylemesi üzerine de 19 Mayıs'ta çekilme konusunda "Öyle bir düşüncemiz yok. Çünkü terör tehdidi devam ediyor" diye konuşmuştu.

strong class'read-more-detail'Haberin Devamı

Milli Savunma Bakanı Güler de geçen 18 Ağustos'ta Sabah'ta yayımlanan bir mülakatında Türkiye'nin çekilmeye ilişkin koşullarını açıklarken "Bizim hassasiyetlerimiz var. Sınırlarımızın ve halkımızın güvenliği sağlanmadan oraları terk etmemiz düşünülemez. Suriye'ye barış gelebilmesi için en önemli aşama ise yeni anayasanın yapılması ve kabul edilmesi" şeklinde konuşmuştu.

Bu arada, önceki Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu da Türkiye'nin Suriye'den çıkmasını "En son adımlardan biri" olarak göstermişti. Çavuşoğlu'nun geçen 3 Mayıs'ta NTV'ye açıklamasında, (çözüm bulunmadan) Türkiye'nin çekilmesinin "rejimin buraya tam hâkimiyet sağlayacağı anlamına gelmeyeceğini" belirtmişti.

strong class'read-more-detail'Haberin Devamı

Çavuşoğlu, ılımlı muhalefetle rejim arasında diyalog olmadığı takdirde yeniden çatışmaların çıkacağını, "burasının tekrar kan gölüne döneceğini" söylemişti. Çavuşoğlu'na göre, böyle bir durum aynı zamanda yeniden Türkiye sınırlarına çok sayıda göçmen gelmesi riskini de taşıyor.

Bütün bu açıklamalar, Ankara'nın askerlerini çekme başlığındaki tutumunu Suriye sorununa terör konusundaki kaygılarını giderecek ve yeni bir anayasa yapımını da içerecek nihai bir siyasi çözüm bulunması koşuluna bağladığını gösteriyor.