DIŞİŞLERİ Bakanı Hakan Fidan, bugün Suriye Cumhurbaşkanı makamında oturmakta olan Ahmed Şara'ya bakışını anlatırken, ilk başta geçen aralık ayı öncesindeki unvanı ile Heyet Tahrir eş Şam (HTŞ) liderindeki değişime dikkat çekiyor ve şöyle diyor:

"Tabii bu hemen olan bir değişiklik değil. Yani ben Ahmed Şara'nın yıllar içerisinde gerçekten belli konularda olumlu yönde değişikliğine hep şahit olmuşumdur. Yani etrafındaki olaylardan hep ders çıkartan bir insan..."

Fidan, ardından Şara'nın geçirdiği değişim sırasında bir Müslüman olarak yaptığı muhasebenin altını çiziyor:

"Şimdi İslami gelenekten gelen birisinin başka İslami grupların hareketlerine baktığı zaman, El Kaide, DEAŞ gibi mesela; şimdi bunlardaki yanlışları görmemesi mümkün değil bir Müslümanın... Eğer bir Müslüman bunlardaki yanlışları görmüyorsa, kendisi başka bir psikolojik durum içerisindedir. Aklı olan herkes bunu görür ve onlardan kendini uzaklaştırmaya başlar. Bence böyle bir dönem yaşandı."

'DEVLET YÖNETİMİTEK BAŞINAİDEOLOJİ İLEOLACAK İŞ DEĞİL'

Dışişleri Bakanı'nın geçen ayın sonunda El Cezire'nin Arapça kanalına verdiği kapsamlı mülakat, kendisinin ve bu çerçevede daha önce başında bulunduğu Milli İstihbarat Teşkilatı'nın, Ahmed Şara ve HTŞ ile ilişkisinin perde arkasına ilişkin birçok ilginç bilgiyi açığa çıkarıyor.

Fidan, önce iç savaş sırasında Suriye'nin kuzeyinde muhalefetin kontrolü altındaki bölgede 5 milyondan fazla insanın yaşamasının Türkiye'ye dönük bir göç dalgası ihtimalini ortaya çıkardığını anlatıyor. Daha sonra, bu ihtimali önlemek için muhaliflerin kontrolündeki söz konusu bölgelere destek götürüldüğünü belirtiyor.

Burada en kilit bölge, 3 milyondan fazla insanın yaşadığı Hatay'a bitişik İdlib olmuştur. İdlib'te sahayı kontrol eden örgüt Şara'nın liderliğini yaptığı HTŞ'ydi. Şara, aynı zamanda 2017 yılında İdlib'te HTŞ'nin güdümünde "Ulusal Kurtuluş Hükümeti" adı altında bir sivil idare de kurmuştu.

Fidan'a göre, İdlib'deki konumu, Ahmed Şara'yı burada yaşayan nüfusun günlük yaşam sorunlarıyla ilgilenmek durumunda bırakmıştır:

"Dört milyon insanın günlük yaşam problemleri var. Elektrik, su, mahkemeler, eğitim, sağlık, ulaştırma, yol, ev yapımı... Bütün bunlara siz ideoloji ile elinizde Kalaşnikovla cevap veremezsiniz. Bu insanlara ekmek götürmeniz lazım, yol yapmanız, ev yapmanız lazım. Şikâyet ediyorlar kapınıza, çocuklarına iş bulmanız lazım, ceplerine para girmesi lazım. Bu devlet yönetimi ideoloji ile tek başına olacak iş değil. Bence bu noktada İdlib'te geçen yıllarda çok fazla fayda gösterdi."

"ŞARA'YACUMHURBAŞKANIMIZINHAYATINDANÖRNEKLER VERDİK"

İşte bu noktada, Fidan'ın sözleriyle Türkiye'nin Şara'ya telkinleri devreye giriyor:

"Tabii Türkiye'nin telkinleri bu noktada önemli. Eğer şimdi radikal bir dili, uluslararası cihadı savunan bir dili devam ettirirseniz, diğer örgütlerin başına gelenler ortada. Başta Türkiye olmak üzere herkes buna karşı çıkıyor. Bence bu noktada iyi bir dönüşüm hikâyesi var. İnşallah bu dönüşüm hikâyesi bütün Suriye için hayırlı olur."

Mülakatın önemli bir noktası, Arap gazetecinin Şara'daki dönüşümle Türkiye'deki AK Parti tecrübesi arasında paralellik kurması ve "Suriye bundan faydalandı sanki. Sizce doğru bir tespit mi bu" sorusunu yöneltmesidir. Fidan "Doğru..." diye söze giriyor ve şöyle konuşuyor:

"Ahmed Şara ile yoğun temaslarımız döneminde her seferinde Türkiye'nin tecrübesini, yani İslam, demokrasi, halka hizmet, temel hizmetler, belediye hizmetleri, bütün bunları dilimiz döndüğünce anlattık. Cumhurbaşkanımızın kendi hayatından örnekler verdik. Burada ideolojik olmakla, dindar olmakla halka hizmet arasındaki denge nedir, siyaset nerede devreye girer, nerede girmez Bütün bu hassas konuları açıkçası buluşmalarımızda bizler arkadaşlarımıza anlattık."

Fidan'a göre, Şara'nın bir vasfı, dini kaynaklar açısından gelenekle bugünün dinamikleri arasında kurduğu dengedir:

"Kendisi de zaten çok akıllı, zeki bir insan. Dünyayı okuyor, gelişmeleri okuyor, geleneği okuyor. Geçmişteki sahih İslami kaynaklar ne söylüyor. Günümüzün İslami dinamikleri ne söylüyor Bence bunları çok iyi görüp dengede tutabilen biri."

ŞARA İLE İLK TEMASİDLİB'E GEÇTİĞİNDEKURULDU

Şimdi mülakatın en kritik sorularından birine gelelim. El Cezire muhabiri soruyor:

"Sayın Şara ile ilk defa ne zaman tanıştınız ya da ne zaman görüştünüz"

Fidan, "Yani herhalde İdlib'e geldiği yıllarda olsa gerek" diye yanıtlıyor.

Şara, 2003 yılında ABD'ye karşı direnişe katılmak üzere Irak'a gidip, 2006 yılında yakalanıp buradaki ABD hapishanelerinde yaklaşık 6 yıl geçirdikten sonra 2011 yılında Suriye'ye dönmüştür. Şara, dönüşünün ardından 2012 yılında Irak El Kaidesi'nin Suriye uzantısı olarak El Nusra örgütünü kurduğunu açıklamıştır.

HTŞ lideri, iç savaşta Esad rejimine karşı savaşmış, ancak 2016 sonunda Halep'in düşmesi ve muhalefetin rejime karşı yenilgisiyle birlikte, kalıcı olarak silahlı muhalefetin kuzey batıdaki son kalesi İdlib'e geçmiştir.

Şara, sonrasındaki dönemi yerleşik olarak İdlib'de geçirmiştir. Önce 2016 yılında El Kaide'den ayrıldığını ilan ederek "Fetih El Şam Cephesi" örgütünü kurmuş, ertesi yıl yine El Kaide'ye tavır alarak bu örgütü yeni bazı katılımlarla kuruluşunu ilan ettiği HTŞ'ye dönüştürmüştür. Şara, aynı yıl İdlib'te "Ulusal Kurtuluş Hükümeti"ni de kurmuştur.

Gelgelelim, El Kaide geçmişinin gölgesi Şara'nın üzerinden kalkmamıştır. Bunun nedeni, 2012 yılında El Kaide'nin Suriye kolu El Nusra'nın kuruluşunu duyurduğunda, bu örgütün BM Güvenlik Konseyi (BMGK) tarafından kendisiyle birlikte terör örgütleri listesine dahil edilmiş olmasıdır.

Şara'nın 2017 yılında kurduğu HTŞ de El Nusra'nın devamı olduğu gerekçesiyle 2018 yılında yine BMGK'nın terör listesine alınmıştır. Hâlâ bu listededir. Türkiye de aynı yıl HTŞ'yi terör örgütü olarak tanımıştır.

Şara'nın Esad rejimini devirip Cumhurbaşkanı olduktan sonra karşısındaki en önemli sorunlardan biri, BMGK'nın listesinden çıkabilmektir. Bunun için Güvenlik Konseyi'nin veto yetkisine sahip olan 5 daimi üyesinin ortak bir tutum geliştirmeleri zorunludur.

ŞARA'YA MİT'TENMESAJ: 'EL KAİDE İLEBÜTÜNBAĞLARINI KES"

Fidan