Milli Savunma Bakanı Yaşar Güler'in önceki akşam TBMM Plan ve Bütçe Komisyonu'nda bakanlığının bütçesi üzerindeki soruları yanıtlarken yaptığı bir dizi açıklama, 2019 yılından beri Türkiye'nin ABD ile ilişkilerinde kördüğüm haline gelmiş olan F-35 savaş uçakları dosyası ve bununla da bağlantılı olarak Rusya'dan alınan S-400'ler meselesiyle ilgili yeni bir durumu ortaya koymuştur.

Güler'in TBMM'deki açıklamaları, gerek önümüzdeki on yıllarda Türk Hava Kuvvetleri'nin savaş uçağı envanterinin nasıl bir görüntü kazanacağı sorusu, gerek Rusya'dan alınan S-400 hava savunma sistemleri meselesine bulunacak çözüm konusunda da önemli ipuçları içeriyor.

Bu tespitlerimizi şu başlıklar altında açabiliriz:

Türkiye'nin 2024 yılı başında İsveç'in NATO'ya katılımına dönük vetosunu kaldırması, Biden yönetiminin bunun üzerine Türkiye'ye F-16 satışı konusunda Kongre'ye olurunu bildirmesinin ardından değindiğimiz dosyalardaki gelişmeler süratli bir seyre girmişti.

Türkiye, ABD'ye A) Toplam 40 adet '4.5'uncu nesil' yeni F-16 Block Viper uçağı, B) Envanterindeki mevcut F-16'ları modernize etmek üzere 79 adet VIPER kiti ve C) Aynı zamanda bu uçaklarla bağlantılı olarak muhtelif mühimmat ve yedek parça talebinde bulunmuştu.

strong class'read-more-detail'Haberin Devamı

Geçen haziran ayında Türkiye ile ABD arasında bu taleplerle ilgili bir çerçeve anlaşma imzalanmıştır. Güler, önceki gün komisyonda F-16'ların başlangıç ödemesi olarak ABD'ye 1.4 milyar dolar yatırıldığını da bildirmiştir.

Bu konudaki mutabakat yapıldığında çıkan muhtelif haberlerde bütün paketin büyüklüğü 23 milyar dolar olarak hesaplanmaktaydı. Buna karşılık Güler, önceki akşam komisyonda yaptığı açıklamada, 79 adet F-16'nın ABD'den sağlanacak kitlerle Türkiye'de modernize edilmesi planından vazgeçildiğini duyurmuştur.

Güler, "Bu 79 taneden şunun için vazgeçtik: F-16 modernizasyonunu TUSAŞ tesislerimiz, kendisi yapabilecek durumda. Dolayısıyla onları oraya devrettik" diye konuşmuştur.

Bu durumda Güler'in belirttiğine göre, paketin daraltılmış yeni şeklinde 40 F-16 uçağı ve bir de "özellikli mühimmat" söz konusudur. "Onları alacağız" diyen Güler, paketin "tamamının 6.5-7 milyar dolar olacağını" söylüyor.

Güler, paketin son halinde yeni F-16 uçaklarıyla gelecek yedek uçak motor sayısı meselesine girmiyor. Bu sayı yüksek tutulduğu takdirde, Milli Muharip Uçağı KAAN'ın en azından başlangıç dönemindeki motor sorunu da pekala çözüme kavuşabilir.

Neresinden bakılırsa bakılsın, paketin küçülmesiyle bu durumda maliyet 23 milyar dolardan 7 milyar dolara inecektir. Aradaki fark, 16 milyar dolara karşılık geliyor.

strong class'read-more-detail'Haberin Devamı

Peki F-16 paketinden ayrılacak olan bu kaynak nereye gidecektir

Milli Savunma Bakanı'nın açıklamalarında, bu sorunun yanıtlarının bir bölümünü bulmak mümkün.

Bir kere, ortaya çıkacak bu kaynağın belli bir bölümünün modernize edilecek F-16'ların yeni AESA radarlarının ve görev bilgisayarlarının Türkiye'nin kendi imkanlarıyla üretilmesine dönük projelere tahsis edileceğini tahmin edebiliriz.

Bir diğer önemli harcama kalemi olarak İngiltere, İtalya, İspanya ve Almanya konsorsiyumunun imal ettiği '4.5'uncu nesil' Eurofighter uçaklarının alımı beliriyor. Toplam 40 uçaklık bir paket üzerinde duruluyor.

Hava Kuvvetleri'nde bir "çeşitlilik istendiğini" belirten Güler, konsorsiyumdaki ilk üç ülkenin olurunu bildirmesine karşılık Almanya'nın tutumu nedeniyle sıkıntı yaşandığını hatırlattıktan sonra "Almanya ile ilgili izinleri çıkardıklarını ifade ettiler. Bununla ilgili çalışmalar devam ediyor" diye konuşuyor. Yani bu proje de olumlu bir çerçeveye girmiştir.

strong class'read-more-detail'Haberin Devamı

Türk Hava Kuvvetleri'nin geleceğine dönük planlamasında bir diğer önemli kalem olarak 'Beşinci nesil' F-35 savaş uçakları beliriyor.

Hatırlanacaktır, Türkiye 2019 yılında Rusya'dan S-400'leri aldığı için aynı yıl ABD yönetimi tarafından ortak üreticisi olduğu F-35 programından çıkartılmıştı. O tarihte F-35'lerin yüzlerce parçası Türkiye'de imal edilmekteydi.

Bu konudaki kayda değer bir değişiklik, F-35'lerin yeniden gündeme girmiş olmasıdır. Bakan, ABD'yi kastederek "Onlar şimdi kendileri F-35 verebileceklerini söylüyorlar" diye konuşuyor. Bakana göre, bunun nedeni "Türkiye'nin kendi milli uçağını yapabileceğini ve bunun uçtuğunu görmeleridir."

Güler, "Şimdi biz hem üretim payımızın tekrar bize verilmesinde ısrar ediyoruz. Hem de toplam 40 tane de F-35 almak için isteğimizi bildirdik" diyor.

strong class'read-more-detail'Haberin Devamı

Milli Savunma Bakanı'nın sözleri yepyeni bir durum yaratıyor; özellikle kendisinin geçmişte F-35 uçaklarına mesafeli baktığı göz önünde bulundurulduğunda.

Örneğin, bundan bir yıl önce aynı komisyonda 16 Kasım'da yapılan yine bakanlık bütçesi görüşmelerinde F-35'lerde yaşanan teknik problemleri hatırlatarak, "Bu F-35 konusu hakikaten Türkiye'de bizim oturup düşünmemiz gereken bir konu" diye konuşmuştu Güler.

Bakan, daha sonra Türkiye'nin kendi (Beşinci nesil) milli savaş uçağını (KAAN) imal etme alanında sağladığı gelişmelere dikkat çekerek, şöyle devam etmişti:

"Biz hakikaten F-35 almalı mıyız, yoksa biz KAAN uçağı için biraz daha sabretmeli miyiz Kendi yerli, milli uçağımızı kullanmak dururken, F-35'i kullanabilir miyiz, kullanmalı mıyız Benim şahsi görüşüm şu: kesinlikle alma taraftarı değilim..."

strong class'read-more-detail'Haberin Devamı

Türkiye, bir yıl zarfında bu çizgiden, ABD'den 40 adet F-35 satın alma talebinde bulunma noktasına gelmiştir. Bunun önemli bir nedeni,