Ulusal havacılık sistemimizde sivil helikopterlerin gece uçuşu yasaktır. Döner kanatlı hava araçları (helikopterler) de, sabit kanatlı (uçaklar) gibi gündüz görerek, gece ise aletli uçuş denilen cihazla uçarlar. Yani geceleri etrafı, araziyi görerek uçmamaktadırlar. Helikopter ve uçaklarda özel görev gece uçuşlarında, gece görüş dürbünleri veya özel kasklarla (optik ve elektro optik sistemli) görüş aletleriyle gece araziyi görerek uçabilirler.

Ülkemizde 12 adet ABD malı tek motorlu üç ton su atabilen yangın söndürme uçağının yanı sıra dört adet de altı ton su atabilen helikopter var. Toplam 27 uçağımız var. Bunlardan ikisi komuta, 25'i ise yangın söndürmede kullanılıyor. 105 helikopterden 39'u askeri helikopter. Bunlar da yangın söndürmeye katılıyor.

ARALARI KULLANACAK ELEMAN YOK

Uçak ve helikopter durumu böyle. Arazöz, iş makinaları yönünden aslında araç-gereç eksikliği yok. Eksiklik personelde var. 2025'te emekli olanların 2024'te emekli olanlara göre maaşlarının daha düşük olacağı için emekli olabilecek durumda olan orman personeli emekliye ayrıldı. Bir arazözde dört kişinin olması gerekirken. Bugün bir arazözde ancak iki kişi görev yapıyor. Bu durum da işleri aksatıyor.

Kardeş Azerbaycan'dan orman yangınlarında kullanılmak üzere desteğe gelen jet moturlu uçak, 10 tona kadar su atabiliyor. Kamuoyu baskısı nedeniyle daha sonra milletin gazını almak için Rusya'dan iki uçak kiralandı. Jet motorlu bu uçakla birlikte bir seferde 10 ton su atabilen şu anda üç uçak bulunuyor.

GECE NEDEN ALIŞILMIYOR

En çok sorulan, eleştirilen konuların başında, "Yangınlar devam ederken, helikopterler, uçaklar niçin gece de söndürme çalışmalarını sürdürmüyor Bunların gece görüşleri neden yok Niçin bu helikopterlere gece görüş cihazları takılmıyor, niçin gece görüşlü helikopterler kiralanmıyor" deniliyor. Evet, bunları söylüyoruz, eleştiriyoruz ama durum hiç de bildiğimiz gibi değil. Yıllardır söndürme çalışmalarında yer alan bir pilot, yangın söndürmelerde görev yapan bir mühendise sordum. Şunları öğrendim:

Gece uçabilmekle, yangın üzerinde ve yanan büyük bir ormanın üzerinde operasyon yapmak farklıdır. Yanan sahanın topoğrafyası, engeller,eğer su atar sepet taşınıyorsa (sepet mesafesi 25-75 metre) gibi yükseltiler, su alınacak güvenli yerler, önceden işaretlenir. Bu tip operasyonlarda operasyonlar da pilotların kullandıkları gece dürbün ve kasklarının ışığı olağanüstü yangın sahasında büyüdüğünden gözler rahatsız olur ve gece ufuk hattı kaybı ile düz uçuş yetisi yitirildiğinden en deneyimli pilotlar bile bir iki sorti sonra güvenli uçuş yapamaz duruma gelir.

UUŞ KARARI PİLOTA BAĞLI

Kısaca büyük orman yangınları üzerinde operasyonel uçuş yapılmaz. Bir başka bilinmeyen; uçağa veya helikoptere "Kalk operasyon yapılacak" emri, pilota bağlıdır. (Askeri hizmet farklıdır). Kim olursa olsun pilot "Uygun şartlar yok" deyip kalkmayabilir. Şartlara göre uçup uçmayacağına pilot karar verir. Bütün bu olumsuzluklara rağmen gece görüşlü helikopterler dört kat fazla fiyatla neden ve nasıl kiralanabildi. Ne diyelim, rant her yerde.

Gece görüşlü helikopteri kullanan ve işe yarar gibi halkımıza kimin, nasıl tanıttığını da anlatayım. 19 Ağustos 2019'da, Trazlı ya da bilinen adıyla Karabağlar'da orman yangını var. Yangına ormancı yeleğini kuşanıp gelen dönemin Tarım ve Orman Bakanı