Ne zaman havacılık, uçak ve savunma sanayisi ile ilgili bir konu gündeme gelse adları anılmadan geçilmeyen, ömrünü milletine adamış üç isim vardır. Bu vesile ile Vecihi Hürkuş, Nuri Demirağ ve Özdemir Bayraktar'ı gibi babayiğitleri anmadan, rahmet ve minnetle yâd etmeden geçmek vefasızlık olur.

BAŞARIYA DOYMAYAN KAHRAMAN: VECİHİ HÜRKUŞ

Birinci Dünya Savaşı'nda Kafkas Cephesi'ndeki (1916) hava harekâtlarında Ruslara kök söktürüp "Kara Tehlike" adıyla nâm salan...

*Millî Mücadele boyunca gerçekleştirdiği keşif harekâtları ve hava saldırılarındaki kahramanlıklarıyla Büyük Millet Meclisi tarafından üç defa takdirname ile ödüllendirilip, kırmızı şeritli İstiklâl Madalyası'na lâyık görülen...

*Millî Mücadele sırasında düşürülen çok sayıda Yunan uçağı enkazından VECİHİ K-6'yı yapan...

*1928 yılında Hürkuş soyadını alıp, 1931'de ilk Türk sivil uçağı olan VECİHİ K-14'ü imal ettikten sonra 3 Kasım'da uçuştan men edilen...

*Daha sonra yolu kendi gibi uçak sanayisine gönül vermiş olan Nuri Demirağ ile kesişen ve ondan aldığı beş bin (5000) lira ile önce VECİHİ K-16'yı, sonra da tek kanatlı VECİHİ K-15'i üreterek adını Türk Havacılık Tarihi'ne yazdıran adam VECİHİ HÜRKUŞ.

SANAYİDE DEVRİM YAPAN ADAM: NURİ DEMİRAĞ

Türkiye'nin sanayileşmesinde büyük rol oynayan nev'i şahsına münhasır adam gibi adam NURİ DEMİRAĞ. Peki kimdir, ömrünü millet ve vatanına adayarak Türkiye'nin sanayileşmesinde büyük rol oynayan bu insan..

*Cihan Devleti Osmanlı'nın dağılma sürecinin temellerinin atıldığı günlerin arifesinde, Sivas Divriği Ulu Camii'nin gölgesinde 7 Mayıs 1886 yılında dünyaya gözlerini açan....

*Sivas'taki ilk memuriyet döneminde "Büyük Kıtlık" baş gösterince, depolarda terk edilen tahılları halka dağıtarak felaketin büyümesinin önünü alan...

*1911 yılında İstanbul'a gelerek Maliye Nezareti'nde memuriyete başlayan...

*Maliye Mekteb-i Âli'ye (Yüksek Ticaret Okul) devam ederek, 1918 yılında Maliye Müfettişi olan...

*İşgalcilere sempatik görünmek isteyen işbirlikçiler ve ayrılıkçı unsurların Galata Rıhtımı, Tophane, Yüksek Kaldırım, Beyoğlu caddelerini İngiliz ve Fransız bayraklarıyla donatmasına isyan ederek, memleketi karanlığa sürükleyenlerle mücadelenin bu şekilde yürümeyeceğine karar verip memuriyetten istifa eden...

*Biriktirdiği 252 lirayla 1922 yılında ilk Türk sigara kağıdı olan "Türk Zaferi"ni üreten...

*15 Mayıs 1919'da İzmir'in işgal edilmesiyle birlikte millî mücadele için oluşturulan Müdafaa-i Hukuk Cemiyeti'ne nefer olan...

*Bu sancılı sürecin sonunda âdeta mum gibi eriyen koskoca Cihan Devleti Osmanlı'nın yerine 29 Ekim 1923'te kurulan Türkiye Cumhuriyeti'nde; perişan haldeki ülke insanına iş, aş ve hizmet için meydana çıkan...

*Cumhuriyet'in ilanından sonra Fransızlar üstlendikleri demiryolu işini bırakınca, 1926 yılında kardeşi Yüksek Mühendis Abdurrahman Naci Bey'le birlikte varını yoğunu ortaya koyarak, "İlk Türk demiryolu müteahhidi" olmanın inanç, heyecan ve azmiyle yurdu 1012 kilometrelik demir yolu ağıyla ören...

*1931 yılında Asya'yı Avrupa'ya bağlayacak İstanbul Boğaz Köprüsü Projesi'nin etütlerine başlayıp, İsmet İnönü ve Ali Çetinkaya tarafından "yaptırmayız" denilerek engellenen...

*Soyadı Kanunu'nun hayata geçirildiği 1936'da hizmetlerinin nişânesi olarak Gazi Mustafa Kemal Atatürk tarafından "Demirağ" soyadına lâyık görülen...

*Bursa'da Merinos, Karabük'te Demir-Çelik, İzmit'te Selüloz, Sivas'ta Çimento Fabrikaları'nı, Ecabât-Havza Şoşesi'ni, İstanbul'da Haliç Hal Binası inşaatlarının müteahhitliğini yaparak, bu faaliyetleriyle büyük ve yerli müteahhitliğin doğmasının önünü açan...

"BU MİLLET TEYYARESİZ YAŞAYAMAZ"

*1930'lu yıllar dünyanın "Büyük Buhran" yaşadığı, Türk Ordusu'nun uçak ve benzeri ihtiyaçlarının halkın himmetleriyle alınabildiği günlerde, "bu millet teyyaresiz yaşayamaz" anlayışıyla elini taşın altına koyup yerli uçak üretimine talip olan... (1930'lu yıllar dünyanın "Büyük Buhran" yaşadığı, Türk Ordusu'nun uçak ve benzeri ihtiyaçlarının halkın himmetleriyle alınabildiği günlerdir. 1932'de yine uçak almak için böyle bir himmet kampanyası yapılırken, büyük zenginlerin kapısı birer birer çalınır. Devletin bütçesi 212 milyon lira, Vehbi Koç ise Ankara'nın en zenginidir. Vehbi Koç 5 bin, Abdurrahman Naci Demirağ 120 bin lira yardımda bulunur.

Himmet sırası Nuri Demirağ'a geldiğinde, "Siz ne diyorsunuz.. Benden bu millet için bir şey istiyorsanız, en mükemmelini istemelisiniz. Mademki bir millet teyyaresiz yaşayamaz, öyleyse bu yaşama vasıtasını başkalarının lütfundan beklememeliyiz. Ben bu uçakların fabrikasını yapmaya talibim" diyerek elini bir kez daha taşın altına kor. Bu gelişmelerin yaşandığı 1936'da Türkiye'nin bütçesi 212 milyon lirayken, Demirağ'ın bütçesi 11 milyon lirayla ülkenin yaklaşık yüzde 5'lik servetine tekabül etmektedir.)

*Almanya, Çekoslovakya ve İngiltere'deki uçak fabrikalarını gezip, "Avrupa ve Amerika'nın son sistem teyyarelerine mukabil, yepyeni bir Türk tipi vücuda getirilmelidir" diyerek, 1936'da uçak fabrikası için hazırlıklara başlayan...

*Selahattin Reşit Alan'ın çalışmaları sonucu ilk yerli yolcu uçağı "Nu.D.36"yı Beşiktaş Demirağ Uçak Fabrikası'nda imal eden...

*Türk Hava Kurumu'ndan 10 adet eğitim uçağı ve 65 adet de planör siparişi aldıktan sonra yepyeni bir model geliştirmenin çalışmalarını yürüterek, "Nu.D.38" ismi verilecek olan altı kişilik, çift motorlu, gövdesi alüminyum kaplama yolcu uçağını imal edip İngiliz, Alman ve Amerikalıları endişelendiren...

*Fabrika için Yeşilköy'de (şu andaki Atatürk Hava Limanı) Elmas Paşa Çiftliği'ni satın alarak 1559 dönümlük geniş arazi üzerinde 1000x1300 metre ölçülerinde bir uçuş sahası yaptırarak, bu sahanın üzerine ayrıca Nuri Demirağ Gök Okulu, uçak tamir atölyesi ve hangarlar inşa ettiren...

*"Türkün yaptığı uçakları elbette Türkiye'de yetişen pilotlar uçuracaktır" düşüncesiyle hareket ederek, önce doğduğu yer olan Divriği'de de bir "Gök Ortaokulu" açarak Türk gençlerine istikbâlin göklerde olduğu fikrini aşılayan...

*Gök Okulu öğrencilerine "İÇKİ, KUMAR, İFFETSİZLİK, EĞRİLİK, TEMBELLİK ve ZULÜMKÂRLIK'tan sakınmalarını nasihat ederek, ahlâk ve maneviyata büyük önem veren...

TEK PARTİ DİKTASI İŞBAŞINDA!..

*13 Temmuz 1938'de Eskişehir'de yapılacak tanıtım inişi esnasında piste erken iniş yapan yol arkadaşı pilot Selahattin Reşit Alan'ın şehit olması üzerine, "pilotaj hatası"nı kabul etmeyen Türk Hava Kurumu'nun 1 Mart 1939 tarihinde "şartlara uygun değil" diyerek verdiği uçak siparişlerini iptal emesiyle darbe üzerine darbe yiyen... (Ne gariptir ki, THK'nın almadığı bu uçaklar 16 bin uçuş yapar, senelerce uçar ve bir kez bile kırıma uğramaz.)

*Üst üste yaşanan bu olumsuzluklara rağmen idealinden asla vazgeçmeyerek, Salahattin Reşit Alan'ın vefatı üzerine yarım kalan "Nu.D-38" ve "Nu.D-40"ın imalatını 1944 yılında tamamlayan... (Projesi Türk mühendisler tarafından çizilen, motorlar hariç tüm aksam Türk teknisyen ve işçiler tarafından üretilen "Nu.D-38"; barışta yolcu,