Kur'an ayı Ramazan boyunca "Kur'an Nizamı ve Mucizeleri" yazılarımızı (18 yazı) yazdık, son yazımızda "Fukahanın içtihatları ve dört delil" üzerinde durduk; bugün de istifade edilmesi dua ve dileklerimizle "Usulcülerin Kuralları" konusu üzerinde duralım Usulcülere göre bir şey dil ile ifade edilirse ilim olur, şeriat olur. Resimlerle, işaretlerle, müzikle, sanatla yapılan veya görerek öğrendiklerimiz ilim değildir; cümleye dönüştüğü zaman artık o fıkhın konusu olacaktır. Su 0 derecede erir, bunu bilmek ilim değildir. İlim, 'su sıfır derecede erir' cümlesine dönüştüğü zaman ilim olur. Öyleyse her şeyden önce dile ait ilimler gelişmelidir. Önce dili öğrenmeliyiz. Dilin oluşturulması var, kullanılması var, anlaşılması ve kavranması vardır. Dil oluşurken mesela uçan omurgalıya 'kuş' diyoruz. Biz bunu atalarımızdan öğrendik. Bunu bir cümlede kullanırız. Atalarımızın ona yükledikleri mananın tamamını kastetmeden istediğimiz manaya gelmek üzere kullanırız. Bunlar kesindirler. Yani lügatte yazılan mananın bir kısmını şartsız, bir kısmını da biz dışardan katar ve kendimize 'kuş' kavramını oluştururuz. Karşımızdaki bizim kastettiğimiz manayı tıpatıp anlamaz, o da kastettiğimiz mananın bir kısmını alır, bir kısmını da kendisi öyle zannettiği için katar ve bir şey anlar. Buraya kadar olan olaylar sosyal olaylardır. Hakemlerin huzuruna bu cümle geldiği zaman ihtilaf çıkmıştır. Taraflar o cümlenin manası üzerinde anlaşamamışlardır. Sonunda hakemler de bir şey anlarlar. İşte, dilin böyle dört türlü anlamı vardır. pushfn('ads'); Fıkıhçıların kurallı olarak bir cümleyi manalandırabilmeleri için bunları bilmeleri gerekir. Usulcüler tasnifler yaptılar, 24 çeşit özelliği ortaya koydular, derecelendirdiler ve kurallarla ortaya çıkan manayı belirlediler. Usulcüler bir de bir cümle ile başka bir cümle arasındakileri belirlemeye çalıştılar. Açıklayanlar; başkalaştırır, değiştirir ve bunların olmadığını açıklar. Bundan sonra tercihlere geçtiler. Böylece usulün birinci kısmını tamamladılar. Daha sonra da hükümleri tasnif ettiler. Usulcüler hükümler bölümünde şeriatı vazedeni, şeriatın hükümlerini, şeriat hükümlerinin uygulandığı konuları ve şeriatı uygulayanları ayrı ayrı bölümde incelediler. Şari' kimdir Usulcüler genel olarak esasları koymuş ve kurallar için yol açmışlardır. a) Kuralları kişi kendisi için kendisi koyar. İnsan Allah'ın halifesidir, O'nun adına içtihat yapar, kurallar koyar, şeriat yapar. Sonra da onun kulu olarak bu şeriata uyar. Bu husus açıkça belirtilmiştir. b) İkinci şari' ise akit (sözleşme) yapan taraflardır. Kişiler birbirleriyle akit yaptıkları zaman