Önceki yazılarla birlikte okunmasını tavsiye ederek kaldığımız yerden devam…

Evlendirmekle mükellef olan müessese aşiret yani ocak olabilir. 10'a yakın aileden oluşan ocak/aşiret sakinleri aralarındaki evli olmayanları evlendirmekle mükelleftirler. Ne var ki o zaman mehir ödemek de onlara düşer. Ev yapıp yerleştirme de onlara düşer. İş bulma da onlara düşer. Bu yükü bir aşiret/ocak taşıyamayacağına göre, bu yükü ocak seviyesinde tutmak vus'unun yani ocağın gücünün üstünde yük tahmilidir, ayete aykırıdır.

O zaman bu yük kabileye yani bucağa düşmektedir. Bunun için bucaktaki bütçede buna bir fon ayırmamız çözüm olacaktır. Bu fon hangi fasıldan olacaktır

Fakirlik faslından olabilir. Yeni baliğ olan bir genç nereden zengin olacak

Zengin ise sorun yoktur. Demek ki fakirlik faslından düşen pay ile bu mehir ve nafaka ödenebilir. Ancak yetmeyeceği için gelecek yıllardan mahsup etmek üzere kendisine karz-ı hasen verilir. Mehir meselesi böyle çözülür.

Nafaka ise yine zekâtın miskinler faslından çözülür. Eğer koca miskin ise ona "mesakin" faslından pay verilecektir. Bu paylar nüfusa göre dağıtılır. Evli olan kadınlara verilemez, kocalarına verilir. Kadın zengin olsa da koca karısına nafaka hakkını bu fasıldan alır. Bu borç olmaz. "Amilin ve müellefe-i kulub" fasıllarından buraya bir şey aktarılamaz. "Garimin" yani borçlular faslından aktarılabilir. Çünkü mehir borçtur, ödeyememiştir. Onlara öncelikle verilebilir. Bu ayrıcalığın tanınması başka bir sorun getirmiştir.

Borçlular faslından yardım alabilmek için borç meşru yoldan edilmelidir. Kumarda iflas edenin borcuna borçlular faslından pay ayrılmaz. O halde ödemede borçlar arasında ayrıcalık tanıyoruz. Demek ki mehir borcuna da ayrıcalık tanıyabiliriz.

Yine başka bir fıkhi sorun daha çıkmaktadır. Mademki evlendirmek farzdır. Mehir de topluluk tarafından karşılanmalıdır. O halde mehir borcundan dolayı hacr edilemez. Fıkıhta da hüküm böyledir. Kıyas yapılarak, kefalet borcundan dolayı hacr edilmediği gibi kefalet tarafından borcu ödenmiş biri de hacr edilemez. Kefil ödediği borçtan dolayı hacrini isteyemez.

Fıkıh ancak sistemi öğrenmekle öğrenilir.

Yoksa kanunlarla başkalarının içtihadı uygulanamaz.

Bu sebepledir ki ilçelerde "zakir" (ehli zikr) hakemler bulunacak; bunlar hakemlik yaparken çözülmüş meseleleri uygulayacaklardır. Çözülmemiş meseleleri bölgedeki "fakih" hakemlerden soracaklar, onların fetvaları ile hükmedeceklerdir. Bölgedeki hakemler de çözemiyorlarsa, kıta merkezindeki "