"İlim İlim Bilmektir, İlim Kendin Bilmektir" -17

MÜRSELÂT - MULKİYÂT ilişkisine bakmıştık Sonra ÂSIFÂT - NÂŞİRÂT ile devam etmiştik "Âsıfât" ve "Nâşirât"tan sonra "Fârikât" kelimesi gelmektedir ve biz de önceki yazımızdan itibaren bu kelime üzerinde durmaya başlamıştık. (Mürselat Sûresi, 771-6) Kaldığımız yerden devam ediyoruz İnsandaki "dört kutup" Fikir, His, İrade ve Ünsiyet'ten oluşuyordu. Bunları birbirine bağlayan "dört meleke" daha söz konusu olmalıdır. Bunlar KARAR, İÇGÜDÜ, ÂDET ve HÜKÜMdür. İnsan duyu organları aracılığı ile oluşlardan haberdar olmaktadır. Bu haber derhal beyne ulaşmakta, beyin zevkleri ile acı tatlı cevapları ile hisleri uyarmaktadır. İşte hisler burada acil olmayan durumlarda arzu şeklinde fikirlere isteklerini bildirmektedir. Acil durumlarda ise eğer yapılacak iş bedenle ilgili ise içgüdü ile iradeye havale etmekte, irade de onu uygulamaktadır. Eğer yapılacak iş bedenle ilgili olmayıp toplulukla ilgili ise, sosyal ilişkilerle ilgili ise o zaman mevcut âdet veya mevzuat ile sorunlarını çözmektedir. pushfn('ads'); His melekesi öyle bir melekedir ki kendisi gerek dışardan gerekse ruhtan etkilenerek yapılacaklar hususunda karar vermektedir. Bildiği bir şey değilse o hususta karar vermek üzere arzu şeklinde ilme havale etmektedir. Bildiği konularda ise içgüdüye veya âdetlere uyarak davranışları kararlaştırmaktadır. Fikir melekesi arzudan aldığı istekleri muhakeme melekesinde değerlendirdikten sonra, bilinç ve hâfıza ile de ilişki kurduktan sonra karar şeklinde iradeye bildirmektedir. Eğer kendi bedeninin yapacağı bir iş ise bedenine doğrudan bilgi vermekte ve ona göre davranışlar yapılmaktadır. Kendi bedeni ile yapacağı bir iş değilse, diğer kimselerin de katkıları gerekiyorsa, o zaman karar şeklinde ünsiyete bildirmektedir. Ünsiyet de diğer insanlarla ilişkiler kurarak soruna ortak sorunlar aranmış olur. Böylece insanın Fikri ile İradesi arasında "Karar", Hissi ile İradesi arasında "İçgüdü", Hissi ile Ünsiyeti arasında "Âdet", Fikri ile Ünsiyeti arasında da "Hüküm Melekeleri" yer almaktadır. Karar yapılacakları, Hüküm ise yapılması gerekenleri kararlaştırır. Topluluk İlim, Din, Ekonomi ve Yönetim olmak üzere "dört meleke"den oluşmaktadır. İnsandaki fonksiyonların benzerleri toplulukta yapılmaktadır. Halkın yaşaması ile ilgili istekler dini kuruluşa iletilir. Yayın organları bu istekleri kolektif hâle getirir. Dini araştırma doğrudan doğruya yapılabileceklerini ekonomi ve yönetime bildirir. Onlar da onları yaparlar. Üzerinde araştırılması gerekenleri