MÜRSELÂT-MULKİYÂT ilişkisine bakmıştık Sonra ÂSIFÂT-NÂŞİRÂT ile devam etmiştik "Âsıfât" ve "Nâşirât"tan sonra "Fârikât" kelimesi gelmektedir ve biz de önceki iki yazımızdan itibaren bu kelime üzerinde durmaya başlamıştık. (Mürselat Suresi, 771-6) "İLİM ve FIKIH ile devam edeceğiz" demiştik; kaldığımız yerden devam ediyoruz İLİM İlmin dört kutbunu yeniden hatırlarsak Tedrisat, insanların doğru düşünmelerini öğretir. Terbiye, insanlara iş becerilerini öğretir. İrşat, insanları ahlâklı davranışa alıştırır. Talim ise insanların savaşlarda ve afetlerde nasıl korunacağını veya nasıl savaşacaklarını öğretir. Bunlar "eğitim müesseseleri"dir. Okullar, atölyeler, mabetler ve kışlalar bu hizmetleri yüklenmişlerdir. Dört çeşit yan bağların oluşmasını gerektirir. İlim delillerden hükümler çıkarmaktır. pushfn('ads'); Bütün geçmiş olaylar delillerdir. Yani tarih delillerden ibarettir. Hükümler ise gelecekte olacakları tahmin etmedir. Geçmiş kesindir. Değişmez gelecek ise insanın ve Allah'ın iradesine bağlıdır. Ancak tahmin yapılabilir. "Ahiret ilmi" veya fütüroloji denmektedir. İrşat ile terbiye arasında "evrim" yer alır. Evrim, birbirine benzeyen ama aralarında ilişki olmayan varlıklardan, birbirine benzemeyen ama aralarında dayanışma bulunan varlıklara doğru gidiştir. Buna karşılık irşat ile talim arasında entropinin büyümesi vardır. Termodinamiğin ikinci kanunu gereği her şey bozulmaktadır. Kâinat periyodik değildir. Bunların ilmi yapılacaktır. Bunlar henüz bağımsız ilim şeklini almamıştır. Gelecekte bunlar tarih gibi gelişmiş ilimler olacaktır. FIKIH Fıkhın dini hükümlerinde insanın kendisi ile Allah arasında olan hükümler olup kişi Allah'a karşı sorumludur. Bunlar ibadetlerle gerçekleşir. Zekât ve namazı daha önce görmüştük. Kefaretleri anlatmıştık. Yan iki kolu eksiktir. Bu da hac ile oruçtur. pushfn('ads'); Oruç kişinin kendi sağlığı ve ailesinin sağlığı ile ilgili hükümleri içerir. Erham yani nikâh ile ilişkilidir. Hac ise topluluğun, tüm insanlığın birlikte yaşama hükümlerini düzenler. Ukud yani sözleşmeler ile ilgilidir. Kazai hükümler ise kamuca teminat altına alınmış hükümlerdir.