Üstadım Süleyman Karagülle geçen yıl 24 Mayıs 2021 tarihinde vefat etti; bu yazılar onu anmak ve özellikle de örnek alınası mücadelesini anlatmak içindir... Gaspıralı İsmail Bey'in çok zor şartlarda yaptıklarını özetlemeye devam n Rusya'nın işgal ettiği topraklarda kurulan binlerce Usul-ü Cedit Okulu, kelimenin tam anlamıyla zengin-fakir, kadın-erkek toplumun bütün katmanlarından insanların bir araya gelerek "imece" usulü ile kurdukları okullardı. Bu okulları kuran "kooperatif bilinç" Türk aydınlanma hareketinin temelini oluşturmaktadır. Başarısının temelinde bu "kooperatif bilinç"i uyarmak ve doğru alana yöneltmek yatmaktadır. İsmail Gaspıralı, hiçbir zaman devleti beklemedi. Ağır çarkları döndürmeye çalışmak gibi bir gayreti olmadı. O, halkına inandı ve doğru adımları atarak millete hizmet gayesi ile işine sarıldı. Türk milletinin birlikte hareket güdüsünü tetikledi ve "imece" ile nelerin başarılabileceğini gösterdi. Bu yönü ile bakıldığında her bir Usul-ü Cedit Okulu'nun, insanların bir araya gelerek kurduğu "kooperatif okul" olduğu görülecektir. pushfn('ads'); O zamanki Çarlık Rusya'sındaki Türkleri uyandırma düşüncesi ve hareketi 1878'de Bahçesaray belediye başkan yardımcısı seçilen İsmâil Bey, ertesi yıl belediye başkanlığına getirildi ve 1884 yılına kadar bu görevde kaldı. Gaspıralı İsmail Bey, bütün muhteviyatının Rusçası ile birlikte yayımlanması şartıyla Tatarca bir gazete neşrine muvaffak oldu, ilk nüshası 22 Nisan 1883'te Bahçesaray'da Tercüman adıyla çıkan bu gazete, haftada bir gün yayımlanıyordu. Ekim 1903'ten itibaren haftada iki gün, 1912'den sonra günlük olarak yayımlananTercümanKırım'da Kırım Tatarlarının ilk Türkçe gazetesiydi. 1884'te Bahçesaray'da ilkokul seviyesinde ilk mektebi açtı. Kırk günde Türkçe okuma yazma öğretileceğini ilân etti ve başardı. Gerçekten de "usûl-i savtiyye" adını verdiği yeni bir metot kullanarak kırk gün sonra eşrafın ve halkın hazır bulunduğu açık bir imtihanla talebenin bunu başardığını gösterdi. Onun bu ilk denemesi, ileride daha da geliştireceği maarif sistemini Rusya İmparatorluğu içindeki Müslüman mekteplerine yayacak bir inkılâp mahiyetini taşıyordu. pushfn('ads'); Usûl-i Cedîd adını verdiği sistem kısa zamanda çok yaygınlaşmış ve bir döneme damgasını vurmuştur. Bu tabirden yola çıkılarak, 1917'ye kadarki dönemde Rusya'da bu tarzda yetişen millî-reformist kadrolar Cedîdciler olarak adlandırılmıştır. Gaspıralı İsmail Bey, Müslüman Türk kızlarının eğitiminde de öncülük yaptı, ilk Usûl-i Cedîd Kız Mektebini ablası Pembe Hanım Bolatukova'ya 1893'te Bahçesaray'da açtırdı. 28 Ağustos 1905'te I. Bütün Rusya Müslümanları Kurultayı