Ülkemiz insanının temel meselelere olan yaklaşımı bilimsel ve belirli bir sistematik içerisinde irdelenebildiğinde, yönetenlere ve yönetime talip olanlara ciddi bir dayanak teşkil eder. Olası bir seçime yönelik matematiksel değerlendirmelerden daha çok, tartışmalı meselelere verilen cevaplar aslında geleceğe yönelik daha sağlıklı değerlendirme yapmamızı sağlar. Çünkü vatandaşın gündemi ve bu gündeme ilişkin tutum ve algısı en çok da oy verme davranışını etkiler. Bu araştırmalardan biri de Kadir Has Üniversitesi'nin her yıl gerçekleştirdiği "Türkiye'nin Eğilimleri" araştırması. Prof. Dr. Mustafa Aydın'ın uyumlaştırması ile ciddi bir ekip çalışmasının ürünü. Prof. Dr. Mitat Çelikpala, Prof. Dr. Erinç Yeldan, Prof. Dr. Murat Güvenç, Prof. Dr. Osman Z. Zaim, Prof. Dr. Banu Baybars Hawks, Dr. Öğr. Üyesi Kerem Yıldırım, Dr. Öğr. Üyesi Berkay Ayhan, Dr. Öğr. Mehmet Kerem Çoban araştırmaya katkı sağlayan isimler. Araştırma 26 ilde kent merkezlerinde ikamet eden 18 yaş ve üzeri 1.000 kişi ile görüşülerek gerçekleştirilmiş. Veriler 23 Ekim-5 Kasım tarihlerinde toplanmış. Bu sebeple Kasım-Aralık ayında ülkede yaşanan gelişmeleri de dikkate alarak sonuçları yorumlamak gerek. Gelelim sonuçlara Öncelikle Türkiye'nin en önemli sorunu olarak Ekonomi (22,7) geliyor. İkinci sırada Mülteciler (17,9), ardından ise Salgın (15,8) süreci. "Aylık ihtiyaçlarınızı karşıladıktan sonra tasarruf yapma imkanınız oluyor mu" sorusuna 74,4 "hayır" cevabını verirken, "bazen" diyenler 20 oranında. İlgimi çeken başlıklardan biri, Merkez Bankası'nın bağımsız kararlar alabildiğini düşünenlerin oranı 27,9. Türk halkının siyasi yelpazede kendisini nasıl gördüğü belki de bu araştırmanın en ayırt edici yönü. Kendisini dindar veveya siyasal İslamcı olarak görenlerin oranı 2018'de 30.8 iken 2021'de 9'a gerilemiş. Aynı dönemde Kemalist veveya Milliyetçi cevabını verenler 36,7'den 39,1'e çıkmış. Muhafazakarım diyen seçmen de 27,5 düzeyinde. Bu son boyuttaki insanların ikinci bir seçme hakkı olsa ne olurdu merak konusu Araştırmada bu soru genel olarak sorulmuş ve tüm katılımcıların verdiği ikinci cevapta "siyasal İslam" 30'5, SosyalistKomünist 13,6, KemalistCumhuriyetçi 12,9 ve diğerleri olarak sıralanmış. Yine de Türkiye'nin kimlik olarak ağırlıklı kesimi yukarıdaki ilk 3 boyutta beliriyor ve siyasal İslam tercihi birinci cevap olmaktan uzaklaşıyor. Burada bir başka detay bulgu da insanların namaz kılma sıklığı ile ilgili. 41,6 "Namaz Kılmam " derken, "Yalnıza cumabayramşükür namazlarını kılarım" diyenler 37,2, "Tüm vakit namazlarını kılarım" diyenler 21,2 olarak kayıtlara geçmiş. "Kendinizi dindarlıkta düşük, orta, yüksek olarak nerede görüyorsunuz" sorusunda tüm yaş gruplarında "Orta Düzey" öne çıkıyor. Sağsol kavramında da tahmin ettiğim dağılım var. 29,2 Solda, 39,1 Sağda ve 31,7